14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

Iqtisodiy foyda = Umumiy daromad - 
Ishlab chiqarish omillari harajati 
Mukammallashgan bozor nazariyasiga ko’ra, mukammallashgan bozorda ishlab 
chiqarish omillari egalari korxonadan, shu korxonada ishlatilgan omillari uchun olgan 
haqi, shu omillarning chekli mahsulotiga aniq teng bo’lsa, u holda iqtisodiy foyda nolga 
teng bo’ladi (agar masshtab samarasi o’zgarmas bo’lsa). 
Ma’lumki, korxonalar o’z kapitaliga ega, shu sababli ular o’z kapitalini ishlatgani 
uchun foyda oladilar.
Shunday qilib, bozor sharoitida quyidagi daromadlar asosiy daromadlar hisoblanadi: 
ishchi kuchi daromadi, kapitalga daromad (foizlarda), kichik firmalar daromadi, renta - er 
egalari daromadi, sof foyda. 
S
1
=
W
2
 
L
1
 
L
2
 
L 
Ish 
haqi 
S
L 
D
L 
L 
L
e
 
W
0
 

---

Nominal va real daromadlar. Nominal daromad - bu soliq va narxlarning 
o’zgarishiga bog’liq bo’lmagan daromad darajasi. Real daromad - bu narxlarni va boshqa 
to’lovlarning o’zgarishini hisobga olgandagi daromad. Real daromadni aniqlashda 
umumiy daromaddan soliq va boshqa to’lovlarni ayirib, uni narxlar o’zgarishiga 
(inflyatsiyaga) ko’ra qayta hisoblaydi. 
Ish haqi -
ishchi kuchidan foydalanganligi uchun to’lanadigan qiymat. Ish haqi 
stavkasi ham ish haqining bir turi bo’lib, ishchi kuchi mehnatidan foydalangan bir birlik 
vaqt uchun to’lanadigan ish haqi (bir soatlik, bir kunlik, bir oylik).