14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

14.19-rasm. Lorents egri chizig’i 
Amalda aholining eng kam ta’minlangan qismiga daromadni 5-6 foizi to’g’ri kelsa, 
eng boy aholi qismiga 40-45 foizi to’g’ri keladi. Shuning uchun ham Lorents egri chizig’i 
daromadlarni absolyut tekis va notekis taqsimlanishini ifodalovchi 
chiziqlar o’rtasida joylashgan. Daromadlar taqsimlanishi qancha notekis bo’lsa, 
Lorents egri chizig’i shuncha E nuqtaga tomon botiq bo’ladi. Daromadlar taqsimlanishi 
qancha tekis bo’lsa, Lorents egri chizig’i to’g’rilanib 0F chizig’iga shuncha yaqinlashadi. 
Daromadlarni notekis taqsimlanishi darajasi Djini koeffitsientini DJ deb belgilasak, u 
0ABCDF yuzani (16.19-rasmda shtrixlangan yuza) 0FE uchburchak yuzasiga nisbati bilan 
aniqlanadi: 
Bu erda biz nominal daromadni taqsimlanishini ifodaladik. Nominal daromadga 
aholi tomonidan pul shaklida olingan barcha daromadlar kiradi: ish haqi, dividendlar, 
foizlar, barcha transfert to’lovlari (qaytarib olinmaydigan pul to’lovlari). Lekin, bu erda 
aholini o’z tomorqasidan oladigan daromadi, uyidagi chorva mollaridan tushadigan 
daromad, davlat tomonidan ta’limga, meditsina xizmatiga sarflanadigan mablag’lar, 
xayriya, ehsonlar hisobga olinmagan. 
Barcha rivojlangan mamlakatlarda daromadlarni qayta taqsimlash siyosati davlat 
tomonidan amalga oshiriladi. Progressiv, ya’ni o’sib boruvchi soliq tizimiga ko’ra, 
aholining boy qismidan yuqoriroq foizda soliq olinsa, aholining kam daromadli qisimdan 
kamroq foizda soliq olinadi. Soliq to’lovlaridan tushgan daromadning bir qismi kam 
ta’minlangan aholini ijtimoiy himoya qilishga sarflanadi. Deyarli barcha davlatlarda 
aholini ijtimoiy sug’urtalash va kam ta’minlangan aholiga moddiy yordam berish 
dasturlari mavjud. 
W
W 
E 
Iq
W 
W
1