14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

W
N
 
W
e
 
W
E 
M 
M
S
L
 
D
L
 
MR 
L 
L
E
 
L
N
 
L
0 
E
0
 
W
1
 
S
2
 
S
1
 

---

haqi belgilanadi). Estrada yulduzlari, kino yulduzlari, mashhur sportchilar iqtisodiy renta 
oladilar. Quyidagi 14.18-rasmda ushbu holat ifodalangan. 
Boshlang’ich ishchi kuchiga talab D
1
, taklif esa S. Taklif elastik bo’maganda, 
ishchi kuchi narxi faqat talabdan bog’liq bo’ladi. Kinoaktyorning obro’i oshib borishi, 
unga bo’lgan talabni D
1 
dan D
2 
ga keskin oshiradi.
14.18-rasm. Taklif cheklangandagi iqtisodiy renta 
Shunday qilib, uning narxi W
0
dan W
1
ga ko’tariladi. Rasmda W
0
E
1
E
2
W
1
to’rtburchak yuzi iqtisodiy rentani ifodalaydi.
Iqtisodiy renta
- bu taklifi chegaralangan resursga to’lanadigan narxdir.
2. Daromadlarni taqsimlanishi
Daromadlar turi.
Daromadlar iqtisodiyot nazariyasiga ko’ra ishlab chiqarishda 
qatnashgan omillarning shu ishlab chiqarishdan olinadigan umumiy daromadga qo’shgan 
hissasi bo’yicha taqsimlanadi. Ishlab chiqarilgan mahsulotlardan tushadigan daromadni 
bunday taqsimlanishi jamiyat uchun kerakli bo’lgan tovarlar va xizmatlarni ishlab 
chiqarishni rag’batlantiradi. Ishlab chiqarilgan mahsulotlar va xizmatlar jamiyatdagi 
insonlarning turmush darajasini belgilab beruvchi baza hisoblanadi va bu boylikdan 
jamiyatdagi har bir shaxsning o’z ulushini olishi bozor sharoitida tengchilikka 
asoslanmaydi. Lekin, bunday taqsimlanishning tenglikka asoslanmaganligi ko’pchilikni 
qoniqtirmaydi. Shuning uchun ham davlat daromadlardagi notekislikni yumshatish uchun 
o’zining daromad siyosatini amalga oshiradi.
Ishlab chiqarish omillari egasining daromadi omillar bozorida aniqlanadi. 
Ma’lumki, korxona egalari ishlab chiqarish omillarining egalariga (ishchi kuchi, kapital, 
erga) har bir omilning chekli mahsulotiga ko’ra haq to’laydi. Ishlab chiqarish resurslari 
harajatlarini to’lagandan keyingi qolgan daromad korxona ixtiyorida qoladi va unga 
korxona egalarining iqtisodiy foydasi deyiladi.