14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

Daromadlarni differentsiatsiyalashuvi (xilma-xil bo’lishi, tabaqalashuvi).
Shaxsiy daromadlarning tabaqalashuvining asosida ish haqining har xil bo’lishi yotadi. Ish 
haqining har xil bo’lishi esa quyidagi omillarga bog’liq: shaxslar qobiliyatining har xilligi, 
bilim darajasi, malakasi, tajribasi, mulkning va qimmatbaho qog’ozlarning notekis 
taqsimlanishi, ko’chmas mulkning notekis taqsimlanishi, ya’ni jamg’armaning notekis 
taqsimlanishi va hokazolar. 
Bulardan tashqari daromadlarning notekis taqsimlanishida omad, qimmatli 
axborotga ega bo’lish, tavakkalchilik, shaxsiy va oilaviy munosabatlar ham ma’lum rol 
o’ynaydi. Ushbu omillarning ta’siri har-xil, ba’zi hollarda ular daromadlarni taqsimlashga 
qaratilgan bo’lsa, ba’zi hollarda notekislikni kuchaytiradi. 
Daromadlarni notekis taqsimlanishi darajasini, chuqurligini aniqlashda Lorents egri 
chizig’idan foydalaniladi.
Lorents egri chizig’ini chizish uchun koordinata sistemasini chizamiz. Gorizontal 
o’q bo’yicha aholining yoki oilalarning foizlardagi ulushi ifodalanadi. Vertikal o’q 
bo’yicha - daromadlar foizi ifodalanadi (16.19-rasm). 
Odatda aholini besh qismga bo’ladi, ya’ni besh kvintelga. Har bir kvintelga 
(beshdan bir qismiga) aholining 20 foizi kiradi. Aholining qismlari koordinata o’qiga eng 
kam daromadga ega bo’lgan qismidan boshlab to eng ko’p daromad oladigan qismigacha 
bo’lgan ketma-ketlikda joylashtiriladi.
Agar aholining barcha qismlari oladigan daromad bir xil bo’lsa, ya’ni daromad tekis 
taqsimlangan bo’lsa, u holda 20 foiz aholiga 20 foiz daromad to’g’ri keladi, 40 foiz 
aholiga 40 foiz daromad to’g’ri keladi va hokazo.
Grafikdagi 0F chizig’i daromadlarni absolyut tekis (teng) taqsimlanganligini 
ifodalaydi. 0EF chizig’i esa absolyut notekis taqsimlanganligini ifodalaydi. Lorents egri 
chizig’i 0ABCDF daromadlarni real, haqiqiy taqsimlanishini ifodalaydi.

---