14-ma'ruza chiziqli elektr zanjirlarida o’tkinchi jarayonlar

23.2. Amaliy uzatilish
Amalda zanjirda buzilmay uzatilishi shartlari chastotalar cheklangan diapazonda taxminiy ravishda bajariladi
( past chastotali filtrlarda ),
0 → ω₀ diapazonida. Bu holda buzilishning darajasi chastotalar diapazonining kengligiga bog’langan. Bu bog’lanishni ko’rib chiqamiz: ikki xil ta’sirga reaksiyasini tahlil qilamiz (isbotsiz):


23.2.1. Bosqichning ta’siri

T≈π/ω₀ – chiqishdagi signalning fronti.

Kirishdagi signal t=0 bo’lgan paytda noldan birgacha oniy ravishda o’zgaradi, chiqishdagi signal esa t_kech vaqti o’tganda 12 qiymatni qabul qiladi. Reaksiya ta’siriga nisbatan buzilgandir.


23.2.2.Impulsning ta’siri

0→ω₀ - o’tkazish oralig’i

Cheklangan o’tkazish oraliqli zanjirning impulsli ta’sirga reaksiyasi buzilgan bo’ladi. Agar o’tkazish oralig’i torroq bo’lsa (ω₀ - kichik), zanjirning buzilganligi ko’proq bo’ladi (t_kech ± π/ω₀ kengroq).O’tkazish ora- lig’i qancha keng bo’lsa (ω₀ -katta), zanjirning reaksiyasi δ - funksiyaga shuncha o’xshash bo’ladi.

23.3. Raqamli zanjirlar va signallar

Signalning chastotaviy buzulganligini va unga xalaqitlarning ta’sirini kamayishiga yuqori imkoniyatini raqamli signallar va tizimlar beradi.

0 T t 0 T t
Raqamli zanjirlarda raqamli signallarni o’tkazish jarayoni raqamli EHM va sonli usullar yordamida o’rganiladi. Raqamli zanjir ishi algoritmining matematik asoslari – Fur’e Z - almashtirishi va o’ram integrali.

Diskret signal Kvantlangan sigal

Diskret signal vaqtning diskret nT onlaridan funksiyaning qiymatlari uzluksiz ketma-ketligi ko’rinishida beriladi:
f(nT): f(0), f(T), f(2T), f(3T), ..., f(nT)
Raqamli signalda vaqt diskretli bo’libgina qolmay, balki signal kvantlash darajasi deb ataluvchi diskret darajali qatorlar qiymatlarini ham qabul qiladi:
f[nT]: f[0], f[T], f[2T], f[3T], ..., f[nT].
U
f₁(t) f₂(t)
zluksiz (analogli) signallar uchun ularni o’zgartirish jarayonini quyidagicha tasvirlash mumkin:

F₂(p)=F₁(p)*H(p) –tasvir,

f₂(t) = ∫f₁(τ ) g(t -τ )dτ –originallar uchun o’ram integrali.
Impuls xarakteristikasi g(t) uzatish sistemasini to’la ifodalaydi.
Uzluksiz (analogli) signallarga raqamli ishlov berish uchun raqamli zanjir kirishida analogli-raqamli o’zgartirgich bo’lishi lozim; u analogli signalni diskret va kvantlangan qiymatlar ketma-ketligiga (raqamli signalga) aylantiradi. Bu ketma-ketlik raqamli prosessorga (mikroEHM) be- riladi, unda programmalash usuli bilan kerakli impuls xarakteristikasi g[nT] joylashtirilgan.
Berilayotgan signalga ishlov be- rish algoritmi quyidagi diskret o’ramni hisoblashdir:

f₂[nT]= f₁ [kT]*g[(n-k)T]

Protsessor yordamida qadamma-qadam hisoblanayotgan raqamlarning chiqishdagi ketma-ketligi (qabul qilgichda) tanlovlarning analogli shaklga qayta o’zgartirish uchun zanjir chiqishida raqamli-analogli o’zgar-tirgich ishlatiladi.
Raqamli sistemalarning afzalliklari: yuqori darajadagi ishlash tekisligi (tashqi xalaqitlardan mudofaa, xalaqitdan saqlash, har qanday xarakteristikalar olish imkoniyati va berilgan qonun bo’yicha ishlashga qayta sozlashning osonligi.


24-ma'ruza