12-mavzu. Menejmentning tashkiliy strukturalari. Reja: Tashkiliy tarkibning tavsifi va mohiyati

38-chizma. Boshqarishning dasturli-maqsadli strukturasi. 
Bunday struktura quyidagi uch ko’rinishda bo’ladi: 
- loyiha bo’yicha boshqaruv; 
1 
А 
А
1 
А
2
B 
А
1 
B
1 
B
2 
V 
V
1 
V
2 
PM 

---

- mahsulotga ko’ra boshqaruv; 
- matritsaviy struktura. 
Loyiha bo’yicha boshqaruvdan yangi texnika va texnologiyani qisqa muddatda joriy qilish 
zaruriyati tupshgan hollarda foydalaniladi. Bunda vaqganchalik maxsus xizmat bo’limi tuzilib, unga 
resurslar beriladi. Bu bo’lim loyiha tayyorlaydi va uning ijro etilishini nazorat qiladi. Ish bitgandan 
keyin loyihalash guruxi tugatiladi. 
Matritsaviy struktura bo’yicha boshqarish ancha murakkab bo’lib, u mahsuloti nisbatan qisqa 
“umr” ko’radigan va tez-tez o’zgarib turadigan korxonalar tomonidan qo’llaniladi. Bu struktura 
korxonada gorizontal aloqalarni yo’lga qo’yishga va ularni murakkab buyurtmalarni bajaruvchi turli 
xil korxonalar faoliyati bilan kompyuterlar yordamida bog’lashga, texnika sohasida yuqori malakali 
xizmat ko’rsatishga va ekspertizani ta’minlashga qaratilgan. 
 
39-chizma. Boshqarishning matritsaviy strukturasi. 
 
Boshqarishning matritsaviy strukturasining mohiyati shundaki, unda har bir xodim, ayni bir 
vaqgning o’zida, loyiha bo’yicha boshqarishda, shuningdek, o’zining funktsional organida xizmatda 
bo’ladi hamda ikki yoqlama bo’ysunadi. Bu strukturaning o’ziga yarasha afzliklari bor. Bular 
jumlasiga quyidagilar kiradi: 
• boshqarish jarayonidagi gorizontal aloqalarning uzunligini keskin qisqartiradi va tartibga 
soladi; 
• qarorlar qabul qilishni tezlashtiradi va ularning mazmuni hamda natijalari uchun 
mas’uliyatni oshiradi; 
• korxonaning ichki va tashqi sharoitlariga ta’sir etuvchi omillarning o’zgarishiga tezda 
ko’nikma hosil qiladi va shunga muvofiq ravishda amal qiladi; 
• chiziqli bo’ysunish vositasida bo’lim ichida byurokratiyaga bo’lgan moyillikni bir qadar 
so’ndiradi va hokazo.