11-Мавзу. Дин фалсафаси. ЎЗбекистонда давлатнинг дин ва диний ташкилотлар билан муносабати

Динлараро бағрикенглик ғояси – диний эътиқодлари турлича бўлган кишиларни ўзаро ҳамкорлик ва ҳамжиҳат бўлиб яшашларини таъминлаш йўли (Давлат билан диний ташкилотлар ўртасидаги 5 принцип)

• Диндорларнинг диний туйғуларини ҳурмат қилиш

• Диний эътиқодларни фуқароларнинг ёки улар уюшмаларининг хусусий иши деб тан олиш

• Диний қарашларга амал қилувчи фуқароларнинг ҳам, уларга амал қилмайдиган фуқароларнинг ҳам ҳуқуқларини тенг кафолатлаш ва уларни таъқиб қилишга йўл қўймаслик

• Миллий-маданий, умуминсоний қадриятлар қарор топтириш ишида диний уюшмалар имкониятидан фойдаланиш

• Диний бузғунчилик мақсадларида фойдаланишга йўл қўймаслик

• 1993 йил 3 сентябрда “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги конунга баъзи бир қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди ҳамда у 1998 йилга қадар амалда бўлиб келди.
• 1990 йилларнинг бошларида ҳукуматимиз томонидан берилган имкониятларнинг суистеъмол қилиниши, масжид қуриш компанияга айланиб кетиши оқибатида уларнинг сони 89 тадан 5 мингтага етди.
• Уларнинг аксарияти ҳужжатлари тўлиқ рамийлаштирилмаган (95,8 фоиз диний маълумотсиз) ва зарур шароитлар бўлмаган ҳолда фаолият юргизиб, турли “пешво”лар масжидлардан ғаразли манфаати йўлида фойдаланганлар.

• 1998 йил 1 майда қабул қилинган “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонуннинг янги таҳририга мувофиқ бир қатор ўзгартиришлар киритилди. У 33 моддадан иборат.
• “Экстремизмга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун (2018 йил 30 июль) қабул қилинди.

• 8.5. Виждон эркинлигининг ҳуқуқий асослари

• Ўзбекистонда фаолият кўрсатаётган диний конфессиялар ва ташкилотлар
• Собиқ шўро даврида республикамизда бор-йўғи 84 та масжид ва 2 та мадраса фаолият кўрсатган бўлса, ҳозир Ўзбекистон мусулмонлари идораси бошқаруви остида расмий рўйхатдан ўтган, барча қулайликлар яратилган 2072 (2020 й.) дан ортиқ масжид, 10 та мадраса ва Тошкент Ислом иститути фаолият кўрсатиб турибди.

• 2018 йил 31 майдаги қарори билан Ўзбекистон Республикасида диний ташкилотларни давлат рўйхатидан ўтказиш, қайта рўйхатдан ўтказиш ва тугатиш тартиби тўғрисида низом тасдиқланди.
• Ўзбекистон мусулмонлари идораси бошқаруви остида расмий рўйхатдан ўтган, барча қулайликлар яратилган 2072 дан ортиқ масжид, 10 та мадраса ва Тошкент Ислом иснтитути фаолият кўрсатиб турибди.

• Мустақиллик йилларида 110 мингдан ортиқ мусулмон ҳаж ва 80 мингдан ортиқ Умра сафарини амалга оширди.
• Бугун республикамизда 16 турдаги 183 дан зиёд ноисломий диний ташкилотлар расман фаолият кўрсатмоқда: 157 та христианлик, 8 яҳудий, 6 бахоий, 1 Кришнани англаш жамоаси ва 1 та буддавий ибодатхонаси мавжуд.

• Ўзбекистонда дунёвийлик билан динийлик ўртасида андоза сифатида қўллаш мумкин бўлган янги нисбатнинг шаклланиши натижасида динлараро бағрикенглик ва миллатлараро тотувликнинг таъминлангани, қолаверса, табаррук заминимизнинг азалдан умумжаҳон тамаддуни марказларидан бири бўлгани барчага аён.

•