11-Мавзу. Дин фалсафаси. ЎЗбекистонда давлатнинг дин ва диний ташкилотлар билан муносабати

Ўзбекистонда давлат ва дин муносабатлари 5 та принципга асосланади.

Динлараро бағрикенглик ғояси – диний эътиқодлари турлича бўлган кишиларни ўзаро ҳамкорлик ва ҳамжиҳат бўлиб яшашларини таъминлаш йўли (Давлат билан диний ташкилотлар ўртасидаги 5 принцип)

• Диндорларнинг диний туйғуларини ҳурмат қилиш.
• Диний эътиқодларни фуқароларнинг ёки улар уюшмаларининг хусусий иши деб тан олиш.
• Диний қарашларга амал қилувчи фуқароларнинг ҳам, уларга амал қилмайдиган фуқароларнинг ҳам ҳуқуқларини тенг кафолатлаш ва уларни таъқиб қилишга йўл қўймаслик.
• Миллий-маданий, умуминсоний қадриятлар қарор топтириш ишида диний уюшмалар имкониятидан фойдаланиш.
• Диний бузғунчилик мақсадларида фойдаланишга йўл қўймаслик.

• Ўзбекистон мустақилликка эришгач, дунёвий давлат сифатида, дин давлатдан ажратилган бўлса-да, лекин диндор жамиятдан ажратилмаганлиги боис барча динлар, шу жумладан, ислом динига бўлган муносабат тубдан ўзгарди.
• Давлат ва диний ташкилотлар ўртасидаги муносабат тўғри йўлга қўйилди. Яъни виждон эркинлигига эътибор қаратилди.
• Динга ишонувчилар ва ишонмайдиганлар ўртасидаги муносабатлар тўғри йўлга қўйилди.

• Бу БМТ устави ҳамда 1948 йил 10 декабрда қабул қилинган инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон декларациясига мос тушади. Қисқаси, дин дунёвий давлат тизими билан нафақат муроса қилиш, балки умуммиллий тараққиёт йўлида, у билан самарали ҳамкор бўлиши мумкин.

• 1994 йил 22 сентябрда қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисида”ги Кодекснинг 184-моддаси қуйидаги таҳрирда баён этилди: 184-модда.
• “Фуқароларнинг жамоат жойларида ибодат либосларида юриши” (диний ташкилотларнинг хизматдагилар бундан мустасно) энг кам иш ҳақининг 5 бараваридан 15 бараваригача миқдорда жарима солишга ёки 15 суткага муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади.

• “Диний йиғилишлар, кўча юришлари ва бошқа диний маросимлар ўтказиш қоидаларини бузиш, 241-моддада Диний ташкилотлардан сабоқ бериш тартибини бузиш ҳам энг кам иш ҳақининг 5 бараваридан 15 бараваригача миқдорида жарима солишга ёки 15 суткагача муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади”.

• 202 – моддада фаолияти тақиқланган жамоат бирлашмалари ва диний ташкилот-ларнинг фаолиятида қатнашишга ундаш ҳам энг кам иш ҳақининг 5-15 бараваригача жарима ёки 15 сутка қамоққа олишга сабаб бўлиши кўрсатилган.

• 145-моддаси 2-қисмида “Вояга етмаган болаларни диний ташкилотларга жалб этиш, Шахслар ихтиёрига зид тарзда динга ўқитиш энг кам иш ҳаққининг 50 бараваридан 75 бараваригача миқдорда жарима ёки 2 йилдан 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланиши кўрсатилган.

• 216-моддага кўра фаолияти тақиқланган жамоат бирлашмалари ва диний ташкилотлар тузиш энг кам иш ҳақининг 50 бараваридан 70 бараваригача жарима ёки 6 ойгача қамоқ ёки 5 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади.

• 229-моддага кўра диний таълимотдан сабоқ бериш тартибини бузиш энг кам иш ҳақининг 50 бараваридан 100 бараваригача миқдорида жарима ёки 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд 6 ойгача қамоқ ёки 3 йилгача озодликдан маҳрум қилинади.

• Диний экстремизм, сепаратизм ва ақидапарастлик ғоялари билан фуқаролар тотувлигини бузиш, вазиятни беқарорлаш-тириш ҳам энг кам иш ҳақининг 50 бараваридан 100 бараваригача миқдорида жарима ёки 3 йилдан 5 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади.

•