10-o`zb tarix qq indd

§
 
8. BXSR hám XXSRda qızıl armiyaǵa qarsı gúres
BXSR aymaǵında qızıl armiyaǵa qarsı gúres hám xalıq qozǵalańlarınıń 
baslanıwı.
Qızıl armiyanıń Buxara hám Xorezm elleri aymaqlarına 
jawızlarsha bastırıp kiriwi dawamında islegen talawshılıqları, zorlıqları, 
qan tógiwleri massalıq narazılıqlardı keltirip shıǵarǵan tiykarǵı 
sebeplerden boldı. Buxara hám Xorezm xalqı óz ellerine bastırıp kirgen 
basqınshı qızıl armiya áskerlerine qarsı milliy azatlıq gúresine qozǵaldı. 
Bul aymaqlarda watan súyiwshiler háreketi keńeyip, keń qulash ashtı. 
Háreket saplarında jergilikli xalıqtıń derlik barlıq qatlamları, birinshi 
náwbette diyqanlar hám ónermentler belsendi qatnastı. Bul jaǵday qurallı 

---

43
Pikir!
Xiywa xanlıǵı hám Buxara ámirlikleri qashannan baslap ǵárezli 
mámleketke aylanǵan edi? Olardıń tolıq ǵárezsiz emeslikleri nelerde 
kórindi?
Buxarada ámirlik dúzimi qulaǵannan keyin, 
1920-jılı gúzine
kelip qızıl armiyaǵa qarsı gúres alıp 
barǵan qurbasılar toparları, qala hám rayonlarda 
kóterilgen qozǵalańlar eldiń barlıq aymaǵı — batıs, 
oraylıq, shıǵıs bólimlerinde baslanıp, massalıq tús 
aldı. 1920-jılı sentyabr ayında Shıǵıs Buxaraǵa 
kelgen burınǵı ámir Alımxan úlken kúsh jıynap, 
qızıl armiyaǵa qarsı gúreske basshılıq etti.
Batıs Buxara aymaǵında 
Molla Abdulqahhar,
Shıǵıs Buxara aymaǵında 
Ibrahimbek
hám 
Davlat-
mandbek
sıyaqlı qurbasılar háreketke basshılıq 
etti. 1921-jılı mart ayında bir qatar sawashlarda jeńiliske ushıraǵan 
Alımxan Awǵanstan mámleketi aymaǵına ótip ketiwge májbúr boldı. 
Biraq bul waqıtta Shıǵıs Buxarada qızıl armiyaǵa qarsı ǵalaba xalıq 
qozǵalańları kóterildi.
Buxara qurbasılarınıń milliy azatlıq gúresi.
Qısqa 
múddet dawamında Molla Abdulqahhar basshılıǵındaǵı 
paytaxt Buxara rayonlarında láshker toplandı hám 
qızıl armiyaǵa qarsı jawıngerlik háreketler alıp 
barıldı. Sonday-aq, Molla Abdulqahhar basshılıǵında 
Buxara, Karmana hám Nurata wálayatlarında onlaǵan 
qurbası toparları belsendilik kórsetti. Onıń qol astında 
Buxaranıń batıs bóliminde 20 qurbası birlesken. Olar 
arasında