Glossariy aholi

GLOSSARIY
Aholi – ma’lum joyda, ya’ni yer shari, uning ayrim qismlari: qit’alar, mamlakatlar, shaharlar, rayonlarda istiqomat qilayotgan kishilar guruhi;
Demografiya – (yunoncha “demos - aholi”, “grafos - tasvirlayman” degan ma’noni bildiradi) asosan aholining takror barpo bo’lish jarayonini o’rganadi.
Etnografiya – (yunoncha “etnos - xalq”, “grafos – tasvirlayman” degan ma’noni bildiradi) dunyo xalqlarining madaniy maishiy xususiyatlarini, xalqlarning kelib chiqishi, madaniy-tarixiy aloqalarini o’rganadigan fan.
aholining rivojlanish qonuniyatlari – aholining miqdoriy, tarkibiy va boshqa jihatlardan o’zgarishlariga ta’sir etuvchi tabiiy, iqtisodiy va ijtimoiy qonuniyatlar.
invayronmentalizm – jamiyat taraqqiyotining geografik tabiiy sharoitga bog’liqligini ta’kidlovchi ta’limot.
aholi sonini tartibga solish – turli ma’muriy va iqtisodiy chora-tidbirlar yordamida aholi o’rtasida tug’ilishni ko’paytirish yoki cheklash.
ortiqcha aholi – iqtisodiyotning stixiyali rivojlanishida ishlab chiqarishda majburan qatnasha olmayotgan aholi. Ishsizlar.
aholini o’rganish manbalari – hudud aholisi haqida doimiy ma’lumotlar to’planib boruvchi sohalar.
aholining tabiiy o’sishi – aholi o’rtasida muayyan davr ichida sodir bo’lgan tug’ilish va o’lim hodisalari o’rtasidagi farq.
aholi takror barpo bo’lishi – aholi tabiiy o’sishi natijasiga bog’liq ravishda avlodlarning almashinib borish jarayoni.
demografik o’tish konsepsiyasi – aholi takror barpo bo’lishi jarayonini ifodalovchi ko’rsatkichlarning o’zgarib turishini izohlab beruvchi konsepsiya.
Demografik mayl – alvodlarning ko’proq nasl qoldirishga bo’lgan xohishidir. Demografik maylning qay darajada bo’lishi ko’proq ijtimoiy iqtisodiy negizga ega ekanligi tasdiqlangan.
hududiy (migratsion) harakat – aholi migratsiyasi, ya’ni kishilarning bir joydan ikkinchi joyga ko’chishi bilan bog’liqdir. Aholi migratsiyasi ham juda ko’plab sabablarga ega bo’lib, aholi rivojlanishiga alohida ta’sir ko’rsatuvchi omildir.