1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

63
 
юритадилар. 
Биринчи фикр 
– атмосферада карбонат ангидридиининг кўпайиши 
ер иқлимига таъсир қилмайди, балким у ўсимликлар томонидан кўпроқ 
ўзлаштирилиб, фотосинтез жараѐнини тезлаштиради ва шунга мувофиқ 
ўсимликларнинг ҳосилдорлигини оширади. 
8-расм. Иссиқхона самараси.
Иккинчи фикр 
– атмосферада карбонат ангидриди миқдорининг ошиши 
сайѐрамиз иқлимини ўзгартиради. Чунки карбонат ангидриди гази ўз табиатига 
кўра қуѐшдан келаѐтган қисқа тўлқинли нурланишни ерга яхши ўтказади, 
аммо ердан синиб чиққан узун тўлқинли иссиқлик нурланишини юқорига
ўтказмай, тутиб қолади. Шунинг учун ҳам ҳавода бу газ миқдорининг 
ошиши ерда “
Иссиқхона самараси
”ни ошириб (8-расм), иқлим ҳароратининг 
кўтарилишига олиб келиши ҳақиқатга яқинроқдир. 
Учинчи фикр 
– ҳаводаги карбонат ангидридининг миқдори 2025 йилда 
1978 йилга нисбатан 35% кўпайиши мумкин. Бу эса ер юзи ўртача 
ҳароратини 0,2-0,50С га кўтариши мумкин. 
Тўртинчи фикр 
– карбонат
ангидридининг миқдори 1970 йиллар ўрталарига қараганда 2050 йилга бориб 
50% кўпаяди, шунга мувофиқ ҳавонинг ўртача йиллик ҳарорати 1,5-6,00С 
кўтарилиши мумкин. Ҳаво ҳароратининг бундай кўтарила бориши ўз 
навбатида дунѐ музликларига таъсир ўтказмай қолмайди. Уларнинг эриши 
тезлашиб, табиий офатларни келтириб чиқаради. Ҳозирги кунда баъзи 

---

64
 
мамлакатлар ҳудудида рўй бераѐтган тўфонлар ва сув тошқинларининг 
кўпаяѐтганлиги шу фикрнинг тўғрилигидан далолат бермоқда. 
Озон 
(О3) кислороднинг аллотропик шакл ўзгариши бўлиб, у 
ультрабинафша нурлари ҳамда ҳаводаги электр заряди таъсирида кислород 
молекулаларининг парчаланишидан ҳосил бўлади. Бу газ атмосферанинг 70 
км баландлигигача бўлган қаватида учрайди, бироқ унинг энг зич жойлашган 
ўрни 25-30 км баландлик оралиғида бўлиб, бу ерда у “