1. Yosh fiziologiyasi fani va uning vazifalari. Yosh fiziologiyasining boshqa fanlar uchun ahamiyati. Gigiena fani va uning vazifalari

Ovqatdan zaharlanish, uning sabablari, belgilari va oldini olish choralari. Oshqozon-ichak kasalliklari xalq o‘rtasida, ayniqsa bolalar va o‘smirlar o‘rtasida tarqalishi jihatidan gripp va nafas yo‘llariniig shamollashi kasalliklari hamda bolalarning yuqumli kasalliklari (qizamiq, suv chechak, tepkidan) keyingi o‘rinni yegallaydi.
O‘tkir oshqozon-ichak kasalliklari ularni yuzaga keltiruvchi mikroorganizmlar (bakteriya va viruslar) turiga, biologik xususiyatiga ko‘ra bir necha turga bo‘linadi. Shulardan bolalar o‘rtasida yeng ko‘p uchraydiganlari, yeng xavflisi ovqatdan zaharlanish. Batulizm, ich burug‘i, xolera (vabo), qorin tifi, paratif «A» va «B» kabilardir.
Salmonellez yoki ovqatdan zaharlanish kasalligi ayniqsa, buzilgan, yeskirib qolgan ovqatlarni, limo­nad, morojenoye, pirojnoye, somsa, pirojki, shashlik, kolbasa, baliq kabilarni iste’mol qilish natijasida yuzaga keladi. Ovqatni iste’mol qilgandan 2 soat va ba’zida yarim-bir kun o‘tgandan keyin qorinda og‘riq paydo bo‘ladi ko‘ngli ayniydi, ketma-ket qusa boshlaydi. Og‘ir formalarida tana harorati 40° va undan ham ko‘tariladi, qaltiraydi, rangi oqaradi, qo‘l-oyoqlari qaqshab og‘riydi, ba’zida hushini yo‘qotadi.
Batulizm — bu ham ovqatdan zaharlanish natija­sida yuzaga keladigan kasallik, ko‘pincha konserva qilingan, baliq, zamburug‘, karam, bodring, pomidor kabi­larni iste’mol qilish natijasida yuzaga keladi. Chunki konserva bankasi ichiga havosiz sharoitda ko‘payadigan mikroblar kirib qolib ular banka ichida ko‘payadi, o‘zidan zaharli modda ishlab chiqaradi. Natijada bu konservani iste’mol qilish organizmni zaharlashga olib keladi. Bu mikroblar uzoq saqlangan sho‘r baliq, kolbasa, qazida ham bo‘lishi mumkin: Bu mikroblar o‘zidan gaz ishlab chiqaradi. Shuning uchun zaharlangan konserva bankasini qopqog‘i shishib (burtib) turadi, kolbasa, qazi ham ishganday, ichida havosi bordek seziladi. Agar shu belgiga e’tibor berilsa bunday taomdan voz kechmoq kerak.
Batulizm kasalligini xarakterli belgilari, ovqat iste’mol qilingandan 2 soat o‘tgandan so‘ng, ba’zida Hatto 10 kundan keyin qorinda og‘riq, ko‘ngil aynish, qusish paydo bo‘ladi. Ich suyuqlashadi, lekin ko‘p ketmaydi,, qorni dam bo‘ladi, og‘zi qurishadi, ovozi bug‘iladi, ko‘zlarini qovog‘i osilib qoladi.