2005-2019 yillarda Turkmanistonda iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy vaziyat.
Konstitutsiyaga muvofiq, Turkmaniston dunyoviy davlatdir. Boshqaruv shakli - prezidentlik respublikasi. Davlat rahbari - prezident.
2006 yil 21 dekabrgacha Turkmanistonning umrbod prezidenti Saparmurat Niyozov bo'lib, u Turkmanboshi (barcha turkmanlarning boshlig'i) deb e'lon qilindi]. Gurbanguli Berdimuhamedov hozirda prezident.
Qonun chiqaruvchi hokimiyat - Mejlis (parlament, 125 a'zo). Deputatlar bir mandatli saylov okruglarida 5 yilga saylanadi. Majlisning vakolati qonunlarni qabul qilish, Konstitutsiyani qabul qilish va o'zgartirishdir.
2013 yilga qadar ushbu mamlakatda faqat bitta qonuniy siyosiy partiya Mejlisda vakili bo'lgan - Turkmaniston Demokratik partiyasi. Turkmaniston parlamenti 2013 yil 10 yanvarda "Siyosiy partiyalar to'g'risida" gi yangi qonunni qabul qildi. Qonun siyosiy partiyalarni tashkil etishning huquqiy asoslarini, partiyalarning huquqlarini, majburiyatlarini, faoliyatining kafolatlarini belgilaydi, shuningdek siyosiy partiyalarning davlat muassasalari va boshqa tashkilotlar bilan o'zaro munosabatlarini tartibga soladi.
2012 yil 21 avgustda mamlakatda ikkinchi partiya - Sanoatchilar va tadbirkorlar partiyasi tashkil etildi. Bungacha mamlakatda bir partiyaviylik tizimi mavjud edi. 2013 yil dekabr oyida parlament saylovlaridan so'ng parlamentga 2 siyosiy partiya, shuningdek tashkilotlar va mustaqil deputatlar kirdilar. Barcha deputatlar prezident boshchiligidagi hukumatni to'liq qo'llab-quvvatlaydilar. 2014 yilda mamlakatda uchinchi tomon - Turkmaniston agrar partiyasi paydo bo'ldi].
1992 yildan 2008 yilgacha konstitutsiyada yana bir qonun chiqaruvchi organ - tayinlangan va saylangan Xalq Maslahati (Xalq Kengashi, parlamentdan tashqari, 2507 a'zo) aniqlandi. Uning tarkibiga prezident, majlis deputatlari, 5 yilga saylangan xalq vakillari, sud tizimi vakillari, vazirlar, viloyat ma'muriyatlari rahbarlari (viloyatlar - velayatlar va tumanlar - etraplar), jamoat tashkilotlari vakillari, oqsoqollar kirdilar. Xalq Maslahati milliy siyosat masalalarini muhokama qildi (konstitutsiyaga o'zgartirishlar kiritish, saylovlar va referendumlar o'tkazish, mamlakatni rivojlantirish dasturlarini tasdiqlash va hk.) Sessiyalar yiliga kamida bir marta o'tkazilar edi.
Saparmurat Niyozov 2007 yilgacha "Xalq Maslahati" ning umrbod raisi bo'lgan. Keyin Gurbanguli Berdimuhamedov rais etib saylandi. O'zgartirilgan Konstitutsiyaga muvofiq Xalq Kengashi o'z faoliyatini to'xtatdi, uning vakolatlari Mejlis va Prezidentga o'tkazildi [28]. Xalq Maslahati 2017 yil 9 oktyabrdagi "Turkmaniston Konstitutsiyasiga o'zgartirishlar kiritish to'g'risida" gi 617-V-sonli Turkmaniston Konstitutsiyaviy qonuniga muvofiq qayta tiklandi [29]. Birinchi uchrashuv 2018 yil 26 sentyabrda bo'lib o'tdi
Do'stlaringiz bilan baham: |