1. Transkripsiya Xalqaro va An’anaviy transkripsiya


Yangi va an’anadagi o‘zbek transkripsiyasida unlilar mosligi bunday namoyon bo‘ladi: a ~ a, ä ~ ə, ā ~ ↄ, e ~ e, i ~ ъ, ї ~ ь , i: ~ и, ї: ~ ы, u ~ у, ü ~ ү, o ~ o, ö ~ ө, є ~ є



Download 96,52 Kb.
bet7/8
Sana25.02.2022
Hajmi96,52 Kb.
#464905
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1-amaliy-dars. Transkripsiya

Yangi va an’anadagi o‘zbek transkripsiyasida unlilar mosligi bunday namoyon bo‘ladi: a ~ a, ä ~ ə, ā ~ ↄ, e ~ e, i ~ ъ, ї ~ ь , i: ~ и, ї: ~ ы, u ~ у, ü ~ ү, o ~ o, ö ~ ө, є ~ є.

  • Yangi transkripsiyada undoshlar quyidagi harflar bilan ifodalanadi: b, d, f, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x, z. Shuningdek, turkologiya transkripsiyasidagi γ (amaldagi g‘ o‘rnida), š (amaldagi sh o‘rnida), č (amaldagi ch o‘rnida), j (amaldagi y o‘rnida), η (amaldagi ng o‘rnida), ǯ (amaldagi j o‘rnida) harflari olindi.

Diakritik belgilar:

  • - : (ikki nuqta) – tovushning cho‘ziqligini bildiradi;
  • - ׳ (akut) – belgining o‘ng tomoniga qo‘yilsa, tovushning palatalizatsiyani, chap tomoniga qo‘yilsa, velarizatsiyani bildiradi;
  • > va < – bir tovushning ikkinchisiga o‘tishini ko‘rsatadi;
  • II (parallel chiziq) - ikki tovush yoki so‘zning parallel qo‘llanishiga ishora qiladi;
  • ( ) – qavs ichidagi harf ifodalagan tovushning ba’zan nutqda talaffuz qilinmasligini bildiradi;
  • [ ] - katta qavs matndagi bo‘g‘in, so‘z, transkripsiya qilingan so‘zlarni ajratib ko‘rsatishga xizmat qiladi yoki respondentdan yozib olingan matndagi noaniqliklarning dialektolog tomonidan tiklanganligini bildiradi, masalan: [Tülki] … nimägä romālni āldiηiz ... Bu o‘rinda fikr egasini bidirgan so‘z katta qavs ichiga olib ko‘rsatilgan.

Matn transkripsiyasidan namunalar

  • 1. Qarluq lahjasi shevalaridan namuna.
  • Yangi o‘zbek transkripsiyasida: …Pāššäni bu gäpi el-jurtti ǯä qijnäp qojipti. Pāššädän bezār bopti xälājiq. Bir kämmäγäl šājir bāräkän. U pāššäni āldigä bāripti. Pāššä undän, hi gädāj, nägä keldiη, dip soräpti. Kämmäγäl šājir ādämlä tārtivātkän qijinčilijlä:ni, tāmmä-tām olu(v)ni kotärip māzārgä ābāriš äzāplärini šiγir qip, pāššägä oqiveripti-de, sängä muni nime pājdäsi vā, dipti.
  • An’anadagi transkripsiyada: …Пɔшшəнъ бу гəпъ ел-йурттъ джə қъйнəп қойъптъ. Пɔшшəдəн безɔр боптъ хəлɔйъқ. Бър кəммəғəл шɔйър бɔрəкəн. У пɔшшəнъ āлдъгə бɔръптъ. Пɔшшə ундəн, ҳъ гəдɔй, нəгə келдъң, дъп сорəптъ. Кəммəғəл шɔйър ɔдəмлə тɔртвɔткəн қъйънчълъйлə:нъ, тɔммə-тɔм олу:(в)нъ котəръп мɔзɔргə ɔбɔръш əзɔплəрънъ шъғър қъп, пɔшшəгə оқъверъптъ-де, сəнгə мунъ нъме пɔйдəсъ вɔ дъптъ.

Download 96,52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish