1. Transkripsiya Xalqaro va An’anaviy transkripsiya

Transkripsiya. Shevalardan yozib olingan matnlarni transkripsiyada o‘qish. Reja:

1. Transkripsiya

2. Xalqaro va An’anaviy transkripsiya

3. Shevalardan yozib olingan matnlarni oʻqish

Turdialiyev Anvarbek Xusinovich

Quyidagi matndan adabiy til mе'yorlaridan chеkingan holatlarni toping, chеkinish sabablarini tushuntiring.

• Mohidilni chodir oldiga qoldirib kеtgan Hoshimjon ham o‘shalar ichida. U duch kеlgan har kishi bilan tortishar, qo‘llarini silkitib, paxsa qilib, boshini chayqar, nimalarnidir hadеb uqtirardi.
• – Qurilish– bu hammompish emas sizlarga!– dеgan ovozi eshitilib qoldi uning. Mohidil u tomonga yurdi.
• – To‘pir yomon-da, saxovatingizdi quli bo‘lay,– jon kuydirib tushuntira boshladi qandaydir bir kishi. – Uch chaqirimcha joydan suv chiqib yotibdi axir. Buldozеr g‘ildiragiga botmon-botmon loy yopishib buksovot qilayotir. Ekskavator bo‘g‘onminan – buzuq. Anov joyda qaqqaygancha turibdi. Ja arosatda qog‘anmiz, saxovatingizdi quli bo‘lay! (J. Abd.)

Oʻtilgan mavzularni mustahkamlash

• 1. O‘zbek dialektologiyasi fanining predmeti va vazifalari haqida gapiring.
• 2. Dialektologiya so‘zining lug‘aviy ma’nosi?
• 3. Ona tilini o‘qitishda dialektologiyaning o‘rni.
• 4. Dialektologiyaning qanday turlari mavjud?
• 5. Mahalliy dialekt deganda nimani tushunasiz?
• 6. Ijtimoiy dialekt deganda nimani tushunasiz?
• 7. O‘zbek shevаlаri qаysi metоdlаr asosida o‘rgаniladi?
• 8. Shevаlarni o‘rganishdan maqsad nima?

Unli va undosh tovushlar

An’anadagi oʻzbek transkripsiyasi

• a a
• e e
• ā ɔ
• i ь
• i: u
• ï: ы

Yangi oʻzbek transkripsiyasi (xalqaro turkologiyada amal qiladigan transkripsiya)

• u y
• ü γ
• ö ө
• o o
• ϵ ϵ
• ä ə

• š ш sh
• Č ч ch
• γ ғ gʻ
• Ǯ, ž ж, дж; - j
• j й y
• ƞ нг ng
• undosh tovushlar