1-Tema: Normativ-huqıqıy hújjetler haqqında tusinik Reje

1-Tema: Normativ-huqıqıy hújjetler haqqında tusinik
Reje:
1.Jámiyette bilimlendiriw tarawındaǵı sociallıq qatnaslardı huqıqıy tartipke salıw.
2. Normativ-huqıqıy hújjetler tusinigi hám olardıń túrleri.
3. Nizam hám onıń túrleri.
4.Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyasında bilimlendiriw tarawına tiyisli normativler hám olardıń kepillikleri.


Tayanısh sózler: Konstitutsiya, nızam, párman, biylik, qarar, normativ-huqıqıy hújjet, Oliy Májlis, Ministrler Kabineti, Joqarǵı Keńes, Ministrler Keńesi, mámleketlik komitetler, mákemeler, jergilikli hákimiyat uyımları, norma, kodeks, nizam hújjetining yuridikalıq kúshi. Parlament, palata, nızam astı hújjeti,prezident, referendum, joybar ekspertiza, rekvizit;


1. Jámiyette bilimlendiriw tarawındaǵı sociallıq qatnaslardı huqıqıy tartipke salıw.
Jamiyettegi sociallıq qatnaslar eki túrli qaǵiydalar menen tartipke salinadı. Olar axlaq, urp-adet, qadriyatlarǵa tiykarlanǵan qaǵiydalar hamde huqıqıy qaǵiydalar esaplanadi.
Huqiq (taza yuridik mániste) — sociallıq máplerdi sawlelendiriwshi, mámleket tárepinen ornatilatuǵın hamde támiyinlenetuǵIn hám sociallıq qatnaslardı tartipke salıwǵa qaratilǵan ulıwmamájburiy yuridik normalar dizimi esaplanadi.
Ózbekstan Respublikasında huqiqtı sawlelendiriwdiń (bayan etiwdiń) tiykarǵı deregi, forması normativ-huqıqıy hújjetler esaplanadı. Normativ-huqıqıy hújjetler mámleket tárepinen ornatılatúǵın, maqullanatuǵın huqıqıy hújjetlerdiń ayrıqsha rasmiy túri. Usı normativ-huqıqıy hújjetler tiykarında tálim tarawıda tartipke salinadı.
Tálim tarawında mámleket siyasatın amelge asırıw, tálim dizimin reformalawdıń ahmiyetli quralı - tálimge tiyisli normativ-huqıqıy hújjetler bolıp, onı qollaw, ameliyatqa eńiziw áhmiyetli esaplanadı. Tálim dizimindegi nizamshılıqtıń jaǵdayı, basqa tarawlarda bolǵanınday jańa nizamlar qabıllanıp atırǵanlıǵı hám olarǵa amel qılınıp atırǵanlıǵınan derek beredi. Usı nizamlar jiynaǵı nizamshılıqtıń jańa tarawı - bilimlendiriw nizamshılıgın payda etpekte.
Tálimga tiyisli normativ-huqıqıy hújjetler puxaranıń tálim alıwǵa tiyisli konstitutsiyalıq huqıqın támiyinlew, tálim dizimin huqıqıy tartipke saliw, finanslıq hám materiallıq-texnikalıq jaqtan támiyinlew, tálim hamde kadrlar tayarlawdıń uzliksiz dizimin rawajlandırıwǵa jardem beredi.¹
Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen qabıl etilgen 2017-2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes baslı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyası haqqındaǵı Parmanında tálim hám pán tarawın rawajlandırıw boyınsha tomendegilerge itibar qaratıldı:

• 
  uzliksiz tálim dizimin janede jetilistiriw, sapalı tálim xizmetleri imkaniyatların asırıw, miynet bazarınıń zamanagoy talaplarına say joqarı qaniygeler tayarlaw siyasatın dawam ettiriw;
  
• 
  tálim mekemelarin qurıw, rekonstruksiyalaw hám kapital remontlaw, olardı zamanagoy oqiw hám laboratoriya asbapları, kompyuter texnikası hamde oqiw-metodik qollanbalar menen támiyinlew arqalı olardıń materiallıq-texnikalıq bazasin bekkemlew boyınsha maqsetli shara-ilajlardı kóriw;
  
• 
  mektepke shekemgi tálim mekemeleri tarawın keńeytiw hám usı mekemelerde balalardıń har tarepleme intellektual, estetik hamde fizikalıq rawajlanıwı ushın shart-sharayatlardı tupten jaqsılaw, balalardıń mektepke shekemgi tálim menen orap alınıwın asırıw, paydalanıw imkaniyatların támiyinlew, pedagog hám kadrlardıń qaniygelik darejesin joqarılatıw;
  
• 
  ulıwma orta tálim sapasın tupten asırıw, shet tiller, informatika hamde matematika, fizika, xiimya, biologiya kibi basqa ahmiyetli, talap joqarı bolǵan panlerdi tereńlestirilgen tárizde uyreniw;
  
• 
  balalardı sport penen ǵalaba shuǵullanıwǵa, olardı muzika hamde tvorchestvoǵa tartıw maqsetinde jańa balalar sport ob’ektlerin, balalar muzika hamde tvorchestvo mekteplerin qurıw, barların rekonstruksiyalaw;
  
• 
  kásip-óner kollejleri oqiwshıların bazar ekonomikası hám jumıs beriwshilerdiń talaplarına juwap bere alatuǵın qaniygelikler boyınsha tayarlaw hamde jumis menen tamiyinlew maselelerin jetilistiriw;
  
• 
  tálim hám oqıtıw sapasın bahalawdıń xalıqaralıq standartların jariyalaw tiykarında joqarǵı tálim mekemeleri iskerliginiń sapasın hamde natiyjeliligin asırıw, joqarǵı tálim mekemelerine qabıllaw kvotaların basqıshpa-basqısh kobeytiw;
  
• 
  ilimiy-izertlew hám innovaciya iskerligin xoshemetlew, ilimiy hám innovaciya jetiskenliklerin ameliyatqa jariyalawdıń natiyjeli mexanizmlerın jaratıw, joqarǵı oqiw orınları ilimiy-izertlew institutları qasında qaniygelestirilgen ilimiy-eksperimental laboratoriyalar, joqarı texnologiya orayları hám texnoparklardı shólkemlestiriw.
  

Prezident SHavkat Mirziyayev iskerliginiń daslepki kunlerinen baslap mamlekette innovacion hamde kreativ pikirleytuǵın, zamanagoy kadrlar tayarlaw, jaslardı watanparvarlıq ruhında, joqarı mánaviyat iyeleri etip tarbiyalaw, usı maqsette tálim dizimin jetilistiriw maselelerine ayrıqsha itibar qaratıp kelmekte. Bugungi kúnde respublikamızda 130 joqarǵı tálim mekemesi bar bolıp, olardan 91 i jergilikli hamde 20 sı shet el joqarǵı tálim mekemeleri hám olardıń filialları esaplanadı. Solardan, sonǵı 3 jılda jańa 5 joqarǵı tálim mekemesi, 16 filial hám 13 shet el joqarǵı tálim mekemesi filiali shólkemlestirildi. Bul hareketlerdiń barlıǵı Prezidentimizdiń talap hám istekleri, mamleketimizdiń har tarepleme rawajlanıwı, ilm-pánniń islep shıǵarıw menen tıǵız baylanıs itiyajı menen baylanıslı.