1-Tema: Normativ-huqıqıy hújjetler haqqında tusinik Reje

Normativ-huqıqıy hújjetlerdiń turleri tómendegilerden ibarat:
1.Konstitutsiya;
2.Nızamlar;
3.Parlament qararları;
4.Prezident pármanları, qararları hám biylikler;
5.Hukimet qararları;
6.Ministrlikler, mámleketlik komitetler hám vedomstvolardıń buyrıqları hám qararları;
7. Jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarınıń qararları.
Konstitutsiya – bul hár bir mámlekette eń joqarı yuridikalıq kushke iye bolǵan huqıqıy akt, mámlekettiń, belgili mániste tutas alǵanda jámiyettiń bir nıshanı, mámleket hám jámiyet turmısınıń yuridikalıq tırnaǵı (fundamenti), huqıqtıń milliy sistemasınıń baslı deregi. Konstitutsiya mámleketlik hákimiyattı shólkemlestiriwge, basqarıw hám mámleketlik duzilis turlerine, insan hám puqaranıń huqıqları, erkinligi hám minnetlerine baylanıslı bolǵan jámiyetlik qatnasıqlardı eń joqarı dárejede tártiplestiredi.
Ózbekstan Respublikasında qabıl etilgen nızamlar eki toparǵa bólinedi. Birinshisi, Konstitutsiyalıq nızamlar, ekinshisi ápiwayı nızamlar.
Nızam parlament – mámlekettiń joqarı wákillikli uyımınıń hújjeti bolıp, huqıqtı sáwlelendiriwdiń joqarı kushke iye bolǵan forması. Onıń tiykarǵı ózgeshe tárepi sonnan ibarat, keń mániste nızamdı qabıl etken joqarı uyımınan basqa hesh bir uyım onı ózgerte almaydı, biykar ete almaydı yamasa jańasın da ornata almaydı. Birde-bir nızam astı hújjetleri nızamlarǵa qayshı keliwi mumkin emes.
Konstitutsiyalıq nızamlar óziniń yuridikalıq kushi tárepinen ápiwayı nızamlardan ustin turadı. Konstitutsiyalıq nızamlar normativ-huqıqıy hújjetler sistemasında óziniń yuridikalıq kushi hám áhmiyeti jaǵınan Konstitutsiyadan keyin turatuǵın Nızam.
Konstitutsiyalıq nızamlar Konstitutsiyada kórsetilgen máseleler boyınsha qabıl etiledi. Konstitutsiyalıq nızamlardı qabıl etiw tártibi ápiwayı nızamlardı qabıl etiwge qaraǵanda ayırmashılıqqa iye boladı. Konstitutsiyalıq nızamlar ayrıqsha normativ hújjet sıpatında Konstitutsiya menen birge hárekette bolıp, onıń ajıralmas bólimi bolıp esaplanadı. Hár qanday jaǵdayda da Konstitutsiyalıq nızamlar Konstitutsiyaǵa qayshı bolıwı mumkin emes. Konstitutsiyalıq nızamlar basqa nızamlar menen salıstırǵanda joqarı yuridikalıq kushke iye ekenligi menen xarakterlenedi. Basqa normativ - huqıqıy hújjetler tek ǵana Konstitutsiyaǵa ǵana emes, al, Konstitutsiyalıq nızamlarǵa da muwapıq bolıwı kerek.