1. Шахсий суғуртанинг моҳияти ва суғурта тизимида тутган ўрни Давлат мажбурий шахсий суғуртаси турлари

Солиқ органлари ходимларининг давлат мажбурий шахсий суғуртаси.
Ўзбекистон Республикаси Солиқ хизмати тизимида ишловчилар давлат томонидан мажбурий суғурталанадилар. Суғурталаш Ўзбекистон Республикасининг «Давлат солиқ органлари тўғрисида»ги Низомига кўра республика бюджети томонидан солиқ органларига ажратиладиган маблағлар ҳисобидан амалга оширилади.
Ўзбекистон Республикаси Давлат Солиқ қўмитаси ҳар йили марказлаштирилган (умумий) тартибда ҳар бир суғурталанган ходим учун амалдаги энг кам ойлик иш ҳақининг 20 фоизи миқдоридаги суғурта мукофатини, шу жумладан тегишли давлат суғурта ташкилотларини ушбу суғуртани амалга ошириш бўйича харажатларини ҳар йили январь ойида тегишли суғурта ташкилотлари ҳисоб-рақамларига ўтказади.
Мазкур суғурта тури бўйича суғурта пули амалдаги энг кам ойлик иш ҳақининг 80 баробари миқдорида белгиланади.
Суғурта пуллари қуйидаги ҳоллар юз берганда тўланади:
а) суғурталанган ўз хизмат бурчини бажараётган пайтда ҳалок (вафот) бўлган такдирда, унинг ворисларига суғурта ҳодисаси юз берган даврдаги Ўзбекистон Республикасида амалдаги энг кам ойлик иш ҳақининг 80 баробари (тўлиқ суғурта пули) миқдорида;
б) суғурталанган томонидан ўз хизмат бурчини бажараётган пайтда олиниган тан жароҳати юзасидан:
- 1 гуруҳ ногиронлиги белгиланганда - суғурта пулининг 75 фоизи миқдорида;
- 2 гуруҳ ногиронлиги белгиланганда - суғурта пулининг 50 фоизи миқдорида;
- 3 гуруҳ ногиронлиги белгиланганда - суғурта пулининг 30 фоизи миқдорида;

• 
  ногиронлик белгиланишига олиб келмаган, олинган оғир тан жароҳати учун суғурта пулининг 20 фоизи ва енгил тан жароҳати учун суғурта пулининг 10 фоизи миқдорида тўлов амалга оширилади.
  

Юқорида мажбурий шахсий суғурта турларини мазмунини кўриб чиқаётганимизда айтиб ўтганимиздек, бундай суғурталар давлат томонидан марказлашган (умумий) тартибда амалга оширилади, яъни ходимлари суғурталанадиган тегишли тармоқларнинг юқори органлари томонидан суғурта бадаллари мажбурий шахсий суғуртани амалга оширувчи суғурта ташкилотларининг юқори ташкилотларига ўтказилади.
Маълумки, давлат мажбурий шахсий суғуртаси турлари билан «Кафолат» Давлат акционерлик суғурта компанияси тизими шуғулланиб келган. Ўзбекистон Республикасининг Вазирлар Маҳкамаси қарорига асосан 2003 йилдан бу суғурта хизматлари бўйича хизмат кўрсатиш вазифаси ва ваколати «Ўзбекинвест» экспорт-импорт миллий суғурта компаниясига юклатилди.