1. Semantikaning lingvistika va leksikologiyada o`rganilishi

2. So`zlarning semantik tasnifi tamoyillari.
So‘zning semantik tasnifida so‘z quyidagi guruhga ajraladi:
a) mustaqil lug‘aviy ma’noli so‘z (fe’l, ot, sifat, son, ravish, taqlid);
b) nomustaqil lug‘aviy ma’noli so‘z (olmosh, so‘z-gap);
v) lug‘aviy ma’nosiz so‘z (ko‘makchi, bog‘lovchi, yuklama).
Olmosh anglatadigan ma’no u almashtirayotgan so‘zning ma’nosi. Щu boisdan u nomustaqil lug‘aviy ma’noli so‘z sifatida baholashi lozim. So‘z-gap (tasdiq-inkor, taklif, undov va modal so‘z) esa hatto bir butun gap vazifasida ham kela oladi. Bu uning lug‘aviy ma’nosiz so‘zdan farqini ko‘rsatadi, biroq kontekst yordamida lug‘aviy ma’no anglatadi. Masalan,
– Uyga bor. – Mayli. Gapida mayli so‘z-gap boraman so‘zi anglatgan lug‘aviy ma’noga teng nutqiy ma’noga ega. Biroq bu ma’no mustaqil emas.
So‘zning morfologik tasnifi. Bu tasnifga binoan, so‘z, ikki guruhga ajraladi:
a) o‘zgaruvchi leksema;
b) o‘zgarmas leksema.
O‘zgaruvchi so‘z uchun tasniflovchi grammatik shakl mavjud. Masalan. Otda son, subyektiv baho shakli, fe’olda nisbat, o‘zgalovchi, harakat tarzi, sifatda daraja. O‘zgarmas so‘z bunday shaklga ega emas. Ushbu tasnifda olmosh va taqlidga o‘rin berilmagan. Chunki olmosh o‘zi shiora qiluvchi barcha mustaqil so‘z turkumiga xos o‘zgarish tizimiga ega. Shuning uchun olmoshning ot-olmosh, fe’l-olmosh, sifat-olmosh, son-olmosh kabi turi mavjud. Ot-olmosh sonlanadi (son kategoriyaga ega bo‘ladi), fe’l-olmosh nisbatlanadi, tarzlanadi, o‘zgalanadi, sifat-olmosh darajalanadi, son-olmosh son shaklini qabul qiladi. taqlidning esa o‘ziga xos morfologik kategoriyasi yo‘q. Biroq o‘zgarmas so‘z ham emas. Taqlidning morfologik kategoriyaga ega bo‘lishi gapda uning qanday bo‘lak bo‘lib kelishi bilan bog‘liq. Chunki taqlidda leksemaning hali ajralmagan davrdagi «embrion diffuz» holati saqlanib qolgan.
Semantika va tarixiy tilshunoslikda semantik o'zgarish vaqt ichida so'zning ma'nosini o'zgartiradi. Bundan tashqari, semantik kayt , leksik o'zgarish va semantik progression deb ham ataladi.
Semantik o'zgarishlarning umumiy turlari melioratsiya , moslashtirish , kengaytirish , semantik torayish , sayqallash , metafora va metonimiyani o'z ichiga oladi.

• 
  " Semantik o'zgarishdagi metafora ma'no jihatidan ma'no jihatidan o'xshashlik yoki yangi ma'no va originallik o'rtasidagi bog'liqlikni nazarda tutadi ... Metafora semantik o'zgarishdagi asosiy omil hisoblanadi ..." shuning uchun semantik domenlarda, ya'ni jismoniy domendan («tutish») aqliy zonaga («tushunish») qadar bunday sekinlashishi mumkin. . Tez-tez eslatib o'tilgan metaforik kengaytmalar misollari "o'ldirish" uchun iboralarni o'z ichiga oladi: egalik qilish, kimdir qilish, tugatish, tugatish, g'amxo'rlik qilish, yo'q qilish va boshqalar. "
  
• 
  " Semantik o'zgarish ham muayyan ordinat va atamalar bilan ifodalanadi, masalan," nasroniy " ingliz tilidagi ingliz tilidagi eng betaroq atamadir va u qanday filial yoki mazhabga mansub bo'lishidan qat'i nazar, nasroniy dinining barcha izdoshlariga tegishlidir. , "Xristian", xususan, Protestantga ishora qiladi (Deterding, 2000), shunga o'xshash, ingliz tilida " alifbo " harflarning barcha tizimiga tegishlidir, Singapurcha ingliz tilida u har qanday ma'noga ega, bu Singapurcha ingliz tilida "alifbo" '8 alifbolardan tashkil topgan. "
  (Andy Kirkpatrick, Kembrij universiteti matbuoti, 2007)