1. Rejalash asboblaridan foydalanish

Teshiklarni qo‘l razvѐrtkalar bilan yo‘nib kengaytirish

Teshiklarni razvѐrtkalar bilan yo‘nib kengaytirish (a). Eslatma. Silliq silindrik teshiklar to‘g‘ri ariqchali razvѐrtkalar bilan, shponka ariqchasi bo‘lgan teshiklar burama ariqchali razvѐrtkalar vositasida, konus shtiftlar uchun belgilangan teshiklar esa, tegishli darajada konus razvѐrtkalar bilan ishlanadi.

1.Chizmaga muvofiq yo‘nib kengaytirish uchun qo‘yim qoldirilib, (b) rasmda berilgan ma’lumotlar hisobga olingan holda teshik parmalanadi: teshik diametri 3-6, 6-18, 18-30, 30-50 mm; yo‘nib kengaytirish uchun qo‘yim - 0,2. 0,3, 0,4, 0,5 mm. Tegishli razvѐrtka tanlanadi: silliq silindrik teshiklarni yo‘nib kengaytirishda - to‘g‘ri ariqchali razvѐrtkalar; shponka uchun ѐki shlisli o‘yiqlari bo‘lgan teshiklar uchun spiralsimon ariqchali razvѐrtkalar; konussimon shtiftbop teshiklar uchun - tegishli konuslikdagi konussimon razvѐrtkalar olinadi. Razvѐrtkaning tishlari sinib, uvalanib tushmaganligi va kesuvchi qirralarida o‘yilgan joylari yo‘qligi tekshiriladi. Chala mahsulot stanokdan olinib, chilangarlik girasida mahkamlanadi. Kerakli o‘lchamdagi xomaki yo‘nuvchi razvѐrtka olinib, uning kesuvchi qismi mashina moyi bilan moylanadi. Razvѐrtka teshikka tikka qo‘yilib, uning xolati 900 li burchaklik bilan tekshiriladi. Teshik o‘qi ishlov beriladigan zagotovka yuzasiga perpendikulyar holatda ekanligiga ishonch hosil qilinib, razvѐrtkaning orqa uchi kvadratiga parmadasta - vorotok o‘rnatiladi (v). Razvѐrtkaning qiyshayishi parmadastaning ѐniga og‘ishi ѐki uning bir tekis bosilmaganligi ѐxud razvѐrtka uchun katta qo‘yim qoldirilganligi oqibatida sodir bo‘ladi. O‘ng qo‘l bilan razvѐrtkaga uning o‘qi bo‘ylab bir oz bosim ko‘rsatiladi, chap qo‘l bilan parmadasta soat mili yunalishida sekin va ravon xarakterlanadi (v). Razvѐrtka teshikka kesib kirganidan keyin parmadasta tutqichlarining uchidan ushlab va bosib turib, razvѐrtka aylantiriladi (g): razvѐrtkani faqat bir tomonga aylantirish kerak; agar u teskari aylantirilsa, tishlari octiga qirindi tushib, tiqilib qoladi va teshik devorlarini buzib yuboradi. Eslatma. Razvѐrtkani tez-tez teshikdan chiqarib, qirindidan tozalash va mashina moyi bilan obdan moylab turish kerak (cho‘yanni moylamasdan ishlash mumkin). Yo‘nib kengaytirishda quyidagi talablar hisobga olinadi: silindrik teshiklarni kengaytirishda razvѐrtka ish qismining 3/4 qismini teshikdan chiqqan paytida (d) yo‘nib tugallash kerak bo‘ladi. Konussimon teshiklarni yo‘nib kengaytirishda esa konussimon kalibrning ko‘ndalang chiziqchalari holatiga qarab yo‘nib kengaytirishni tugallash lozim (ye).

Teshikni parmalash stanogida yo‘nib kengaytirish.

2.Yuqorida ko‘rsatilgan qo‘yim bilan yo‘nib kengaytirish uchun teshik parmalanadi. Stanok to‘xtatiladi va xomaki mahsulot uning stolidan olinmay, parma tegishli mashina razvѐrtkasiga aylantiriladi. Rejimlar jadvaliga muvofiq, stanok yo‘nib kengaytirishga sozlanadi va ishga tushiriladi hamda razvѐrtka mexanik tarzda surilib, teshik yo‘nib kengaytiriladi. Bu ishda mineral moy qo‘llanidadi. Eslatma: Teshikni bo‘r bilan va qalam vositasida quyidagicha tekshirish mumkin: tiqinda bo‘r bilan bo‘ylama chiziq chiziladi, tiqin tekshirilaѐtgan teshikka kiritilib, o‘q atrofida 1/4 ga burib aylantiriladi (tiqin teshikka jips kirib borganda, bo‘r o‘chib ketishi kerak). Ancha aniqroq tekshirishda chiziq bo‘r bilan emas, balki qalam bilan chiziladi.