1. Пуркагич ишида эритмани парчалаш даражасининг самарадорликка таъсири

Таянчли қирқиш аппаратлари сегмент-бармоқли ва бармоқсиз- сегментли бўлади. Сегмент-бармоқли аппаратларда қирқиш жуфти сег- мент 3 (1.3-а расм) ва бармоқ 5 даги қарши қирқиш пластинасидан иборат. Сегмент пояларни пластина тиғига келтиради, сиқади ва қирқа- ди. Қирқиш пайтида поя бир вақтнинг ўзида пластинага (А нуқта) ва бармоқнинг перосимон қисмига (Б нуқта), яъни икки таянчга та- янади. Бунда поялар эгилмайди, айниқса, ингичка поялилар яхши қирқилади. Йўғон по- яли экинлар (зиғир, кунгабоқар, маккажўхори) ни ўришда иккита та-янч қирқиш жараёнига салбий таъсир кўрсатади. Сегментлар йўғон пояни қирқаётганда қирқма орасида қисилиб қо- лади, қирқишга қаршилик кучи катталашиб, пичоқ синади. Шунинг учун йўғон пояларни ўришда перосиз бармоқлар ишлатилади. .
Сегмент-бармоқли аппаратларнинг пичоғи кривошип-шатунли ме- ханизм (КШМ) ли юритма ёрдамида илгариланма-қайтма ҳаракатла- ниб, ўсимликларни 3,0 м/с гача тезликда қирқади. Булар пояларни майдалаб юбормайди ва нисбатан кам қувват талаб қилади. Асосан, ўт, маккажўхори ва ғалла ўриш машиналарида қўлланилади.
Бармоқсиз аппаратда (1.3- б расм) қирқиш жуфти бир-бирига қарама- қарши йўналишда ҳаракатланиб, пояни А нуқтада қисиб қирқадиган сегментли иккита пичоқдан иборат. Бундай қирқиш жуфти чалкаш ва ётиб ўсган пояларни ўришда тиқилиб қолмайди. Бир пичоқли ва икки пичоқли қирқиш аппаратлари қўлланилади: бир пичоқли аппаратда фақат устки пичоқ илгариланма-қайтма ҳаракатланади, остки пичоқ эса қўз- ғалмай, қарши қирқувчи таянч вазифасини бажаради; икки пичоқли аппаратда остки ва устки пичоқлар умумий кривошипли вал ёрдамида қарама-қарши йўналишда илгариланма-қайтма ҳаракатланади, шу ту- файли машина механизмларининг мувозанати анча яхши бўлади. Бундай аппаратнинг юритмаси мураккаб тузилгани учун ўтўргич-

2. 
   расм. Пояларни таянчли қирқиш аппаратлари: а - сегмент- бармоқли; б - бармосиз; 1 - бар- моқлар бруси; 2 - сегментлар (пичоқ) елкаси; 3 - сегмент; 4 - поя; 5 - бармоқ; А ва Б- поянинг қисилиш нуқталари
   

ларда ишлатилмайди. Бармоқсиз қирқиш аппаратлари ғалла, соя, каноп ва маккажўхори ўришда кўпроқ қўлланилади.