1 O‘zbekistonning eng yangi tarix davrini boshlab bergan voqealarga fikringizni bayon qiling?

Tarix yakuniy nazorat

1) O‘zbekistonning eng yangi tarix davrini boshlab bergan voqealarga fikringizni bayon qiling?

Javob ;

Bularga dastalab mustaqillikdan kiyin....

O’zbekistonning eng yangi tarixi” o’quv fanining predmeti -O’zbekistonning qariyb 70 yillik zulmdan qutilib, shu kunlargacha bo’lgan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy-ma’naviy taraqqiyoti davrlari jarayonini o’rganish. “O’zbekistonning eng yangi tarixi” fani dunyoda eng qadimiy va boy tarixga ega bo’lgan o’zbek xalqining bir necha ming yillik tarixiy va ma’naviy taraqqiyotini o’rganuvchi va o’rgatuvchi, tarixidan g’urur va iftixor tuyg’ularini uyg’otuvchi fandir. Markaziy Osiyoda, jumladan, O’zbekistonda yashab kelayotgan xalqlar jahon fani va madaniyati hazinasiga munosib hissa qo’shib kelmoqdalar. O’zbek halqi Markaziy Osiyodagi barcha halqlar qatorida doimo erkinlik, hurlik, ozodlik va mustaqillik uchun mustamlakachilar va yot kelgindilarga qarshi kurash olib borgan va shu jihatdan u o’zining chuqur ildiz otgan an’analariga egadir.

O‘zbekistonning eng yangi tarixi mamlakatimizning 1991-yildan keyin bosib o‘tgan tarixiy yo‘li mohiyati va mazmunini anglab yetish muhimdir. Bu jarayon qanday borganligini, mamlakatimiz mustaqillik arafasida va uning dastlabki yillarida qanday muammolarga duch kelganini tushunib yetish muhim. O‘zbek jamiyatida qadimgi davrlardan beri ayrim demokratiya unsurlari: o‘zini o‘zi boshqarishning jamoa shakli, mahalla yig‘inlari, oqsoqollar kengashlari va xalq diplomatiyasi mavjud edi. Biroq hozirgi kunda ushbu institutlar tomonidan an’anaviy funksiyalar bajarilishining o‘zi bilan qanoatlanib bo‘lmaydi.

Ўзбекистон республикаси мустақилликка эришгандан сўнг, Ватан тарихи янгидан, хар томонлама кенг ва чуқур, холисона тадқиқотлар олиб бориш имкониятлари яратилгач Президентимиз Ислом Каримов бир гурух тарихчи олимлар билан бўлган учрашувда тарихчи олимлар олдига Ўзбекистон янги тарихини яратиш борасида қатор муҳим вазифаларни белгилаб берди.

Ўзбекистон тарихи олимлари томонидан миллий мафкурага асосланган, миллий ғоя билан суғорилган холда Ўзбекистон тарихини кенг ва чуқур тадқиқ қилиб холисина талқин этишнинг дастлабки илмий концепцияси хамда миллий қадриятларга асосланган янги метадалогияси ишлаб чиқилди.

Ўзбекистоннинг энг қадимги давлардан то хозирги кунгача тарихини янги концепция асосида “Ўзбекистон тарихи”нинг 6 жилдлигини яратиш, мустаққиллик даврини алохида 7-жилд сифатида тадкиқ килиш назарда туғилган.

Ўзбекистон мустақилликка эришгандан кейинги энг янги тарихи Президентимиз И. Каримовнинг асарлари, нутқлари, интервьюларида ўз аксини топган.Ўзбекистондаги ижтимоий-сиёеий, иқтисодий ва маданий хаёт, амалга оширилаётган ислохотларининг ўзига хоsligidadur !!

2. Eng yangi tarix davrining predmeti haqida fikringiz?

Режа:

Ўзбекистон тарихининг предмети ва уни ўрганиш манбалари.

Ўзбекистон тарихининг назарий-методологик асослари.

Комил инсонни тарбиялашда Ўзбекистон тарихини ўқитишнинг роли.

ХХ асрнинг мамлакатимиз ҳалқлари берган энг буюк ва олижаноб неъмат – бу Ўзбекистон миллий давлат мустақиллигининг қўлга киритилиши бўлди. Чунки мустамлакачилик зулми ва мутелигидан озод бўлиш, том маънодаги истиқлол мустақилликка эришиш ҳалқимизнинг узоқ йиллардан бери кутган эзгу орзу-армони эди. Бу мақсад йўлида миллатнинг минг-минглаб фарзандлари ўз жонларини қурбон қилдилар. Ўзбекистоннинг миллий давлат мустақиллиги ҳалқимизнинг ҳур, эркин, озод яшаб, ўз тақдирини ўзи белгилаш, ҳал қилишдек буюк бахт бугунги авлод вакилларига насиб этди.

Аммо қўлга киритилган миллий давлат мустақиллигини сақлаб қолиш уни сиёсий, иқтисодий жиҳатдан янада мустаҳкамлаш ва келажаги буюк давлатни барпо қилиш мислсиз даражада мураккаб ва шарафли бир вазифадир.

Бу вазифанинг қай даражада бажарилиши мамлакатимиз фукароларининг ижтимоий-сиёсий савияси, миллий истиқлол мафкурасининг нечовлик улар онгида шаклланиб, хаётий дунёқарашига айланиши билан муштаракдир.

Ёш авлодга ўз она тарихини билдирмасдан, тарихий воқеа ва ходисаларни таҳлил этмасдан,тарихий билим ва тарбия бермасдан унинг онгида миллий ўзлик ва ватанпарварлик туйғуларини шакллантириш мумкин эмас. Шундай экан, мустақил Ўзбекистон таълим тизимида Ватан тарихини муфассал, асосий фан сифатида ўқитиш бугунги хаётимизнинг энг долзарб вазифаларидан бири бўлиб қолиши – бу давр тақозосидир. Тарих фани турли халқлар қандай яшагани, уларнинг хаётида қандай воқеалар содир бўлганлиги, одамлар хаёти қандай ва нима учун ўзгариб хозиргидай бўлиб қолганлигини ўрганса, Ўзбекистон тарихи эса шу Она заминимизда ўтмишда яшаган халқларнинг ва уларнинг ривожланиши жараёнида содир бўлган ўзгаришлар, воқеа-ходисалар, уларнинг турмуш тарзи иқтисоди, маданияти ва шу кабиларни тўлалигича ўрганадиган фандир. Юртбошимизнинг шу хақдаги фикрлари катта аҳамиятга эгадир. Хозир Ўзбекистон деб аталувчи худуд, яъни бизнинг Ватанимиз нафақат Шарқ, балки умумжаҳон цивилизацияси бешикларидан бири бўлганлигини бутун жаҳон тан олмоқда. Бу қадимий ва табаррук тупроқдан алломалар, фозилу-фузалолар, олиму-уламолар, сиёсатчилар, саркардалар етишиб чиққан. Диний ва дунёвий илмларнинг асослари ана шу заминда яратилган, сайқал топган. Эрамизгача ва ундан кейин қурилган мураккаб сув иншоатлар шу кунгача файзини маҳобатини осори-антиқаларимиз, қадим-қадимдан юртимизда деҳқончилик, ҳунармандчилик маданияти, меъморчилик ва шахарсозлик санъати буюк бўлганидан далолат беради.

Бизнинг онгимиздан ташқарида ва бизнинг онгимизга боғлиқ бўлмаган холда мавжуд бўлган борлиқ воқелик Ўзбекистон тарихи фанини ўрганиш объектидир. Ўзбекистон тарихи фақат турли билимлар тарзидаги фан эмас, балки бир неча асрлар давомида тўпланиб келган ўзаро ички қонуниятлар билим чамбарчас боғланган билимлар тизими сифатидаги фандир.

Шуни таъкидалаш лозимки, ҳали Ўзбекистон тарихи фани олдида муаммолар жуда кўп. Аниқлик киритилиши лозим бўлган масалалар ҳам тўлайгина. Хусусан Ватанимиз худудида энг қадимги даврлардан бошлаб яшаётган аҳоли ва уларнинг жойлашуви; бу аҳолининг қушни қабилалар ва элатлар билан турли муносабатлари; қадимги маҳаллий аҳолининг хозирги ўзбек халқи пайдо бўлишига таъсири, ўзбек халқи пайдо бўлишига таъсири, ўзбек халқи пайдо бўлишининг хронологик доираси шулар жумласидандир.

Ундан ташқари, дастлабки ўзбек давлатчилигининг пайдо бўлиши ва ривожланиши ҳам муҳим масаладир. Маҳаллий қадимги аҳолининг ўртоқлашуви ва бу жараён натижасидан дастлабки аҳоли манзилгоҳларининг (Туркистон, Қозоғистон, Қирғизистон) битикларида бу қадимги диёрнинг namoyondasi хисобланади!! “O’zbekistonning eng yangi tarixi” o’quv fanining predmeti -O’zbekistonning qariyb 70 yillik zulmdan qutilib, shu kunlargacha bo’lgan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy-ma’naviy taraqqiyoti davrlari jarayonini o’rganish. “O’zbekistonning eng yangi tarixi” fani dunyoda eng qadimiy va boy tarixga ega bo’lgan o’zbek xalqining bir necha ming yillik tarixiy va ma’naviy taraqqiyotini o’rganuvchi va o’rgatuvchi, tarixidan g’urur va iftixor tuyg’ularini uyg’otuvchi fandir. Markaziy Osiyoda, jumladan, O’zbekistonda yashab kelayotgan xalqlar jahon fani va madaniyati hazinasiga munosib hissa qo’shib kelmoqdalar. O’zbek halqi Markaziy Osiyodagi barcha halqlar qatorida doimo erkinlik, hurlik, ozodlik va mustaqillik uchun mustamlakachilar va yot kelgindilarga qarshi kurash olib borgan va shu jihatdan u o’zining chuqur ildiz otgan an’analariga egadir.
O'zbekistonning eng yangi tarixini o’rganishda fanlararo yondashuvlar Jahon tarixi va O'zbekistonning eng yangi tarixi davomida tarix fanining boshqa ilmiy fanlar (geografiya, falsafa, iqtisodiy va huquqiy fanlar, tilshunoslik va boshqalar) bilan o'zaro bog'liqligi faktlari bir necha bor tilga olingan. Bu O'zbekistonning zamonaviy tarixiga to'liq taalluqlidir. Bundan tashqari, biz tarixiy bilimlarning o'zida fanlararo aloqalar haqida gapirishimiz mumkin. Shunday qilib, O'zbekistonning eng yangi tarixi barcha tarixiy fanlar - dunyo tarixi, tarixshunoslik va manbashunoslik, etnologiya va boshqalar bilan bog'liq. Bugungi kunda odamlar ko'pincha fanlararo yondashuvlar va ularning tarix fanida qo'llanilishi to'g'risida gaplashishadi. Fanlararo fan - XX-XXI asrlar fanining eng muhim xususiyati. ... Bu zamonaviy fanning integrativ tendentsiyalari, ilmiy bilimlar birligining shakllanishi va ilmiy bilim ob'ektlarining o'zlari turli xil elementlar va jarayonlarning murakkab, bo'linmaydigan birligi ekanligi bilan bog'liq. Masalan, agar biz jamiyatning tarixiy bosqichini olsak, masalan, O'zbekiston tarixidagi mustaqillik davrini olsak, undagi iqtisodiy jarayonlar siyosiy yoki ijtimoiy jarayonlardan ajratilgan holda mustaqil ravishda mavjud emas, agar tarixchi o'z tadqiqotida statistik ma'lumotlardan foydalansa, ishonamiz. , iqtisodiy tadqiqotlar natijalariga ishora qiladi yoki madaniy hodisalarga taalluqlidir, keyin bu fanlararo tadqiqotlar. Bu qisman to'g'ri. Haqiqat shundaki, har qanday tarixiy tadqiqotlar tabiatda tubdan fanlararo hisoblanadi, chunki tarixshunoslik tadqiqotlaridagi voqealar va jarayonlar tarix fanining mutlaq vakolati doirasiga kiradigan o'ziga xos "tarixiy" xususiyatga ega emas. Tarixda ro'y bergan har qanday jarayonlar va voqealar tabiatga ham, odamlarning ijtimoiy yoki shaxsiy hayotiga ham taalluqlidir, bu ularni o'rganadigan fanlarning vakolat doirasi ekanligini anglatadi. Shu sababli, fan sifatida tarix boshqa fanlardan - geografiya, iqlimshunoslik, tuproqshunoslik, iqtisodiyot, psixologiya, tilshunoslik, madaniyatshunoslik, harbiy fanlar va boshqalardan olingan ma'lumotlardan foydalanishni tubdan taqozo etadi. Ammo zamonaviy ilm-fan metodologiyasida fanlararo yondashuvlar metodlardan foydalanishni anglatadi. bitta fanda, boshqa fanda tadqiq qilish uchun ishlab chiqilgan. Ko'pgina hollarda, bu simbiozning natijasi shunchalik samarali va organik bo'lganki, u bir qator yangi, chegara yoki gibrid fanlarni keltirib chiqardi. Tabiatshunoslikda bu biofizika, biokimyo, geokimyo, geofizika, bionika va boshqalar. Ijtimoiy fanlarda bular ijtimoiy va psixologik tilshunoslik, iqtisodiy geografiya, ekonometrika, iqtisodiy psixologiya, etnopsixologiya, siyosiy antropologiya, sun'iy aql nazariyasi va boshqalar. Tarix fanida fanlararo sohalar mavjud - tarixiy antropologiya, harbiy-tarixiy antropologiya, tarixiy sotsiologiya, miqdoriy tarix, tarixiy geografiya, tarixiy demografiya, tarix falsafasi, tarixiy kartografiya, tarixiy antropometriya va boshqalar. psixologiya metodlari va apparatlari, semiotika, germenevtika, imitatsion modellash, statistika, matematika, sinergetika va boshqa fanlar. Hozirgi zamon tarixida qo'llaniladigan fanlararo yondoshuvlarda og'zaki tarix muhim o'rin egallaydi. intervyu usuli asosida - guvohlar, voqealar, turli odamlarning mahalliy voqealar va jarayonlar, ular guvohlari yoki ishtirokchilari bo'lganligi yoki o'sha davrning o'zi to'g'risidagi xotiralari. Ushbu usul doirasida mikro tarix rivojlanadi va oddiy odamlar uchun tez-tez so'z beriladi, ularning fikri odatda tarixiy tadqiqotning an'anaviy usullari doirasidan tashqariga chiqadi.
3. O‘zbekistonda eng yangi tarix davrining metodologik tamoyillari xakida gapirib bering?

Ammo zamonaviy ilm-fan metodologiyasida fanlararo yondashuvlar metodlardan foydalanishni anglatadi. bitta fanda, boshqa fanda tadqiq qilish uchun ishlab chiqilgan. Ko'pgina hollarda, bu simbiozning natijasi shunchalik samarali va organik bo'lganki, u bir qator yangi, chegara yoki gibrid fanlarni keltirib chiqardi. Tabiatshunoslikda bu biofizika, biokimyo, geokimyo, geofizika, bionika va boshqalar. Ijtimoiy fanlarda bular ijtimoiy va psixologik tilshunoslik, iqtisodiy geografiya, ekonometrika, iqtisodiy psixologiya, etnopsixologiya, siyosiy antropologiya, sun'iy aql nazariyasi va boshqalar. Tarix fanida fanlararo sohalar mavjud - tarixiy antropologiya, harbiy-tarixiy antropologiya, tarixiy sotsiologiya, miqdoriy tarix, tarixiy geografiya, tarixiy demografiya, tarix falsafasi, tarixiy kartografiya, tarixiy antropometriya va boshqalar. psixologiya metodlari va apparatlari, semiotika, germenevtika, imitatsion modellash, statistika, matematika, sinergetika va boshqa fanlar. Hozirgi zamon tarixida qo'llaniladigan fanlararo yondoshuvlarda og'zaki tarix muhim o'rin egallaydi. intervyu usuli asosida - guvohlar, voqealar, turli odamlarning mahalliy voqealar va jarayonlar, ular guvohlari yoki ishtirokchilari bo'lganligi yoki o'sha davrning o'zi to'g'risidagi xotiralari. Ushbu usul doirasida mikro tarix rivojlanadi va oddiy odamlar uchun tez-tez so'z beriladi, ularning fikri odatda tarixiy tadqiqotning an'anaviy usullari doirasidan tashqariga chiqadi. . Mahalliy tarixiy tadqiqotlarda chiziqli rivojlanish prinsipidan uzoqlashish va yangi metodologik talablarga asoslanib, sinergetika tamoyillarini qabul qilish zarur ... Tarixni o’rganishda tarixiylik metodologiyasi muhim aham iyatga ega. Tarixiylik qoidasi voqea-hodisalarni o’z davrining aniq tarixiy sharoitidan kelib chiqqan holda o’rganishni taqozo o’tdi. Voqea - hodisalarni o’rganishda tarixiy bog’lanish, tarixiy rivojlanish jarayoniga e`tibor qilmoq zarur. Har bir hodisa qanday tarixiy sharoitda, muhitda bo’lganligini bu hodisa o’z taraqqiyotida qanday asosiy bosqichlarni o’tganligini, keyinchalik u qanday bo’lib qolganligini bilish tarixiylik qoidasining asosiy talabidir. Masalan, bironta davlat faoliyatiga tarixiylik nuqtai nazaridan turib baho bermoqchi bo’lsak, birinchidan, u qachon, qanday tarixiy sharoitda paydo bo’ldi, ikkinchidan u o’z taraqqiyotida qanday bosqinchilarni bosib o’tdi, uchinchidan, u Hali ham mavjudmi?, Hozir qay ahvolda, qanday bo’lib qoldi?, degan savollarga aniq javob berishi zarur bo’ladi.

Tarixiylik metodologiyasi xalqning o’tmishini, hozirgi zamon va kelajagini yagona tabiiy jarayon deb, o’tmish hozirgi zamonni tayyorlaydi, hozirgi zamon kelajakni yaratadi degan taraqqiyot qonuni asosida qaraydi. Insoniyat ana shunday umumiy yo’ldan borayotgan ekan, porloq hayot, turmush qurmoqchi bo’lgan avlod tarix fani orqali o’z o’tmishini yaxshi bilmog’i lozim. O’tmishni, ajdodlarimiz tarixini qanchalik yaxshi bilsak, anglab etsak, hozirgi zamonni, mustaqilligimiz mazmunini shunchalik mukammal tushunamiz, kelajakni to’g’ri tasavvur etamiz. Shuningdek, hozirgi zamonni bugungi avlodning bunyodkorlik faoliyatini to’g’ri idrok etish o’tmishni, tariximizni chuqur anglashga ko’maklashadi.
O'zbekistonning eng yangi tarixini tadqiq qilish usullari amaliy va kognitiv faoliyatida odam muayyan natijalarga erishish yo'llari, usullari va vositalari haqida o'ylashga yordam berolmaydi. Dastlab maqsadga muvofiqligi bilan ajralib turadigan inson faoliyatining o'zi metodologiyani o'zining universal xususiyati sifatida nazarda tutadi. Boshqacha qilib aytganda, biz insoniyat hayotidagi eng muhim o'rin keng ma'noda umumlashtirilgan texnikalar, uslublar va printsiplar to'plami sifatida tushunilgan turli xil usullar egallashi haqida gaplashamiz. Men turli xil muammolarga duch kelaman (hayot, nazariy, pedagogik, texnik va boshqalar). Oddiy uslubiy sxemalar amaliy faoliyat uslublari sifatida insoniyat boshida paydo bo'lgan. Muayyan bosqichda bilish odatlarining zulmati paydo bo'ladi, keyinchalik - ilmiy bilish usullari. Ular tizimlashtirilgach, ularning roli, samaradorligi va qo'llanilish doirasi tushuniladi, ilmiy bilimlarning metodologiyasi vujudga keladi - ilmiy kognitiv faoliyatni tashkil etish va qurish, shuningdek o'rganishni o'rganish printsiplari va usullari tizimi. Ilmiy adabiyotda umumiylik nuqtai nazaridan aniq ilmiy, umumiy ilmiy va umumiy usullarni ajratib turing. Ikkinchisiga falsafa kiradi.Tarixshunoslik ham bilishning universal, ham umumiy ilmiy usullaridan, shuningdek tarixiy tadqiqotning haqiqiy usullaridan foydalanadi. Ikkinchisi ham umumiy tarixiy, ham ixtisoslashgan bo'lishi mumkin. Umumiy ilmiy tadqiqot usullari - induktsiya, deduktsiya, taqqoslash, mavhumlashtirish, tasniflash, tahlil qilish, sintez, matematik modellashtirish usuli, kompleks va tizimli yondashuvlar va boshqalar. Agar biz tarixiy tadqiqot usullari haqida gapiradigan bo'lsak, unda tarixiy-irsiy, tarixiy-qiyosiy va tarixiy-tipologik usullarni o'z ichiga oladi. Tarixiy-genetik usul tarixiy dinamikani, tarixiy jarayonlar va hodisalarning ketma-ketligini, ularning sabab-oqibat munosabatlarini aniqlashga qaratilgan.Tarixiy-qiyosiy metod asoslanadi. analogiya kabi umumiy ilmiy usul. Tarixiy hodisa va jarayonlarni taqqoslash vaqt yoki vertikal masshtab (diaxronik yondashuv) nuqtai nazaridan va fazoviy yoki gorizontal taqqoslash (sinxron yondashuv) nuqtai nazaridan kelib chiqishi mumkin.Tarixiy-tipologik metod shunday umumiy ilmiy uslubga asoslanadi. muayyan tarixiy hodisa va jarayonlar umumiy muhim xususiyatlarga asoslanib ma'lum turlarga bo'lingan holda ologizatsiya turi. Tipologizatsiya - bu tasniflashning alohida holati; ikkinchisida sinflarga bo'lish har qanday asosda amalga oshirilishi mumkin.Tarixiy tadqiqotlar metodologiyasining muhim muammolardan biri shundaki, yuqorida keltirilgan umumiy ilmiy va umumiy tarixiy metodlar tarixchilar tomonidan ko'pincha intuitiv, subyektiv-individual darajada turli xil usullarda qo'llaniladi. Muammoning mohiyati shundaki, usulni umumiy shakllantirish va uni muayyan tadqiqot vazifasini hal qilish uchun qo'llash o'rtasida aniqlanishi kerak bo'lgan bir qator oraliq aloqalar mavjud. Boshqacha qilib aytganda, umumiy ahamiyatga ega bo'lgan usullardan foydalanish to'g'ridan-to'g'ri emas, balki vositachilikdir. Bundan tashqari, tarixiy faktlar yoki nazariy inshootlar bilan ishlashda ushbu usullardan foydalanish tartibini, ularning imkoniyatlari va cheklashlarini ishlab chiqish zarur.Tarixiy tadqiqotning ushbu umumiy usullari bilan bir qatorda tarixiy bilimlarning ixtisoslashgan sohalarida - arxeologiyada qo'llaniladigan usullar mavjud. , manbashunoslik, tarixshunoslik va boshqalar. O'zbekiston haqida gapirganda, turli tarixiy fanlar bo'yicha olib borilgan tadqiqotlardagi nazariy va uslubiy daraja bir xil emasligini ta'kidlash kerak.

4. Eng yangi tarixi davrlashtirish tamoyillari yuzasidan fikringiz?

O‘zbekistonning eng yangi tarixi mamlakatimizning 1991-yildan keyin bosib o‘tgan tarixiy yo‘li mohiyati va mazmunini anglab yetish muhimdir. Bu jarayon qanday borganligini, mamlakatimiz mustaqillik arafasida va uning dastlabki yillarida qanday muammolarga duch kelganini tushunib yetish muhim. O‘zbek jamiyatida qadimgi davrlardan beri ayrim demokratiya unsurlari: o‘zini o‘zi boshqarishning jamoa shakli, mahalla yig‘inlari, oqsoqollar kengashlari va xalq diplomatiyasi mavjud edi. Biroq hozirgi kunda ushbu institutlar tomonidan an’anaviy funksiyalar bajarilishining o‘zi bilan qanoatlanib bo‘lmaydi. Biz ularning faoliyatini hozirgi davr talablariga mos yangi mazmun bilan to‘ldirishimiz maqsadga muvofiqdir.

Rivojlangan demokratik davlatlarda siyosiy partiyalar fuqarolik jamiyatining eng muhim institutlaridan birini tashkil etadi. Mamlakatimiz Birinchi Prezidenti Islom Karimov fuqarolarning davlat va jamiyatni boshqarishda keng ishtirok etishini ta’minlovchi siyosiy institutlarning xilma-xilligiga asoslangan yangi demokratik tizim negizlarini shakllantirish zarurligiga alohida e’tibor qaratgan. Sobiq tuzum davrida davlat va yakkapartiyaviylik tizimi shaxs ustidan yalpi hukmronligini o‘rnatgan edi. Fuqaroning huquqiy himoyalanmagani, boshqaruvning ma’muriy-buyruqbozlik usullari, har qanday muqobil fikrlashning tazyiq ostiga olinishi ko‘p odamlarda chorasizlik tuyg‘usini uyg‘otib, real hayotdan uzoqlashish istagini oshirdi. “Siyosiy autsayderlar” deb ataluvchi kishilar sonining o‘sishi, jamiyatda ijtimoiy pessimizm va boqimandalikning kuchayishiga sabab bo‘ldi. O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha jamoatchilik kengashini tashkil etish to‘g‘risida‖gi qarori qabul qilindi. Kengashning asosiy vazifalari qatoridan ―demokratik huquqiy davlatni, ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini, fuqarolik jamiyatining asoslarini shakllantirishda «o‘zbek modeli»ning mohiyati va mazmunini, inson huquqlari hamda erkinliklarini ta’minlash, jamiyatda barqarorlikni, millatlararo va dinlararo totuvlikni saqlash bo‘yicha keng ko‘lamli ishlarni, hozirgi dunyoda O‘zbekistonning roli va o‘rnini chuqur o‘rganish va yaqqol ko‘rsatib berish‖ ham muhim o‘rin oldi.

5. Mustaqilligimizni mustaxkamlash deganda nimani tushunasiz? O’z fikringizni bildiring

6. Mustaqillik nima?

Mustaqillik — davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir. U BMT Ustavi va xalqaro shartnomalar va deklaratsiyalart mustahkamlab qoʻyilgan.

Unga rioya qilish hozirgi zamon xalqaro huquqining asosiy vazifasidir. Davlatning suvereniteti uning boshqa davlatlar bilan munosabatlaridagi mustakilligini ham bildiradi. M. davlatning faqat siyosiy emas, balki iqtisodiy mustaqilligini ham anglatadi.

7. Mustaqillikni bizga yod kuchlardan himoya qilish deganda nimani tushunasiz?

Ming azob va uqubatlar ichida erishilgan xalqimiz orzu qilib erishilgan mustaqillikka tahdid soluvchi kuchlar yetarli albatta bularga ekstrimistik oqim,siyosiy kuchlar kabilarni keltirish mumkin. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning “Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz” degan so‘zlari, bejizga emas. Bu yo‘lda har birimiz vatan himoyachisi bo‘lishimiz mumkin. Buning uchun albatta, qo‘lga qurol olib, kimlar bilandir jang qilishimiz, kurashishimiz shart emas, balki bizlarga berilgan vazifalarimizni o‘quvchi bo‘lsak yaxshi ta’lim olishimiz bilan, ishchi bo‘lsak ishimizga sadoqatli bo‘lishimiz bilan ado etmog‘imiz lozim.

.8. O‘zbekistonning yangi tarixini qanday bosqichlarga bo‘lish mumkin? 4 bosqichga bo'lish mumkin 1.1989-1991 yillar(O'zbekiston mustaqillikka erishish arafasida)

2.1991-2000 yillat(Milliy davlatchilik asoslarining shakllantirilishi)

3.2000-2010 (O’zbekistonning siyosiy,ijtimoiy-iqtisodiy,madaniy-marifiy hayotidagi tub o’zgarishlar.O’zbekiston va xalqaro jamiyat)

4.2010-2014 yillar(O’zbekistonda demokratik islohotlarni chuqurlashtirish,va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish yo’lida) O‘zbekistonni mustaqil rivojlanishining 

mohiyati,  mazmuni  va  ahamiyatini  baholab,  mamlakat  yaqin  tarixini  quyidagi 

bosqichlarga bo‘lish mumkin.  

Birinchi  bosqich: 1989  yildan 1991  yilgacha. Bu bosqich  -  yangi  rahbarning 

siyosat  maydonida    paydo  bo‘lishi,    milliy  istiqlol  g‘oyasining  pishib  yetilishi,  

SSSRning parchalanib ketishi negizida yuzaga kelgan muammolarni bartaraf etish 

bilan bog‘liq sa'y-harakatlar bilan tavsiflanadi. 

Ikkinchi bosqich: 1991 - 2000 yillar. Bu - ustuvor islohotlar va o‘zgarishlardan 

milliy  davlatchilik  asoslarini  shakllantirish  hamda  ijtimoiy  yo‘naltirilgan  bozor 

iqtisodiyotiga o‘tish davri. Tarixan qisqa vaqt ichida "taraqqiyotning o‘zbek modeli" 

ni tanlab olish natijasida milliy davlat shakllanishi uchun ishonchli qonunchilik va 

huquqiy  asos  yaratildi.  Davlat  boshqaruvining  yangi  tuzilmalari  yuzaga  keldi,  

jamoat  va  fuqarolik  institutlarining  asoslari  barpo  etila  boshlandi,  bozor 

iqtisodiyotiga o‘tish amalga oshirildi. 

Uchinchi  bosqich:  2001-2010  yillar.  Bu  bosqichda  -  mamlakatni  faol 

demokratik  yangilash  va  modernizasiya  qilish  boshlandi.  Bu  davrning  asosiy 

vazifasi kuchli davlatdan kuchli fuqarolik jamiyatiga bosqichma-bosqich o‘tish edi. 

Shu negizda siyosiy va iqtisodiy hayotning barcha jabhalarini demokratlashtirish va 

liberallashtirish, davlat va jamiyat qurilishi, inson huquqlari va erkinliklarini himoya 

qiladigan,  fuqarolarning  siyosiy  va  iqtisodiy  faolligini  oshiradigan,  fuqarolik 

jamiyati  asoslarini  shakllantiradigan  mustaqil  sud  tizimini  mustahkamlash 

jarayonlari davom etdi. 

To‘rtinchi  bosqich:  2010-2016.  Bu  bosqichda  mamlakatimizda  demokratik 

islohotlarni  yanada  chuqurlashtirish  va  modernizasiya  qilish  jarayoni  davom 

etmoqda. 

Ushbu bosqich  davlat hokimiyati va boshqaruvini  yanada demokratlashtirish, sudhuquq tizimini, axborot sohasini isloh qilish, so‘z erkinligini 

ta'minlash,  saylov  qonunchiligini  rivojlantirish,  demokratik  bozor  islohotlarini 

chuqurlashtirish  va  iqtisodiyotni  liberallashtirish  bo‘yicha  islohotlarning  huquqiy  asoslarini yaratish bilan tavsiflanadi. 

O‘zbekistonning  zamonaviy  tarixining  beshinchi  bosqichi  2017  yildan 

boshlandi.  O‘zbekiston  Prezidenti  Sh.M.Mirziyoev  tashabbusi  bilan  2017-2021 

yillarda  O‘zbekistonni  yanada  rivojlantirish  bo‘yicha  Harakatlar  strategiyasining 

yangi  konsepsiyasi  ishlab  chiqildi.  Ushbu  tarixiy  hujjat  mustaqillikni  qo‘lga 

kiritilganidan boshlab, mamlakatni demokratik yangilash va rivojlantirish bo‘yicha 

keng  ko‘lamli  islohotlarni  rivojlantirishni  aks  ettiradi,  unda  davlat  va  jamiyat 

rivojlanishining  yangi  bosqichida  modernizasiyani  yanada  davom  ettirishning 

strategik dasturi belgilab berilgan. 

Ushbu bosqich davlat hokimiyati va boshqaruvini yanada demokratlashtirish, 

sud-huquq tizimini, axborot sohasini isloh qilish, so‘z erkinligini ta'minlash, saylov 

qonunchiligini  rivojlantirish,  demokratik  bozor  islohotlarini  chuqurlashtirish  va 

iqtisodiyotni liberallashtirish bo‘yicha islohotlar uchun huquqiy asoslarni yaratishni 

davom ettirish bilan tavsiflanadi. 

Ta'kidlash  joizki,  zamonaviy  davrga  oid  har  xil  qarashlarni  hisobga  olgan 

holda,  O‘zbekistonning  eng  yangi  tarixini  davrlashtirish  bilan  bog‘lik  mazkur 

bosqichlarni,  avvalo,  tarixchi  foydalanishi  kerak  bo‘lgan  vosita  sifatida  ko‘rib 

tushunish kerak va bu boshqa mutaxassislarning fikrlari bilan mos kelmasligi ham 

mumkin. 
9. O‘zbekistonning yangilanib borayotgan tarixi davrini izoxlab bering?

O’zbekistonning yangilanayotgan davri 2017 yildan boshlanadi. Bu

davr tarixi 2016-yil dekabr oyida saylangan O‘zbekiston Prezidenti Shavkat

Mirziyoyevning strategik taraqqiyotga asoslangan keng ko‘lamli islohotlar

davri hisoblanadi. Shuningdek, bu davrda jtimoiy-siyosiy hayotimizga yangi

iboralar, xususan, “xalq bilan muloqot”, “xalq qabulxonalari”, “virtual qabulx-

ona”, “tanqidiy tahlil”, “qat’iy tartib-intizom”, “arzon uylar”, “texnoparklar”,

“o‘z bolangni o‘zing asra”, “yo‘l xaritasi”, “kafolatlangan xavfsizlik”, “kito-

bxonlik ko‘nikmasi” singari tushunchalar kirib keldi va hayotimizning ajral-

mas qismiga aylandi.

10. Eng yangi tarixning birinchi bosqichi:1989-1991 yillarini qamrab olgan davrni izohlab

bering? Bu davr O'zbekistonning mustaqillikka erishish arafasidagi davri hisoblanadi.Bu davrda sodir bo'lgan tarixiy voqealar quyidagilar hisoblanadi: 1 1989 yil may-iyun oylarida Farg'ona voqealari sodir bo'ldi

2.1989 yil 23 iyunda Islom Karimov O'zbekiston SSRning rahbari etib tayinlandi

3. 1989 yil 15 avgustda “kolxozchilar, sovxoz ishchilari, fuqarolar, shaxsiy tomorqa xo‘jaliklari va individual uy-joy qurilishini yanada rivojlantirish to‘g‘risida” maxsus qaror qabul qilindi.

4. 1989 yil 21 oktyabrda O‘zbekiston SSR Oliy Kengashining 11-chaqiriq 11-sessiyasida «Davlat tili haqida»gi Qonun qabul qilindi

5.«O‘zbekistonning iqtisodiy mustaqilligini shakllantirish konsepsiyasi»ni tayyorlashga kirishildi. Unga ko‘ra, «O‘zbekiston xalq xo‘jaligini sog‘lomlashtirish va bozor iqtisodiga o‘tishning asosiy prinsiplari» ishlab chiqildi va u 1990 yil 17 oktyabrda umumxalq muhokamasi uchun e’lon qilindi;

6.1990 yil 24 martda bo‘lib o‘tgan O‘zbekiston SSR Oliy Kengashining 12 chaqiriq 1-sessiyasi O‘zbekiston tarixida birinchi marta Prezidentlik lavozimini ta’sis etish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Sessiya I.A.Karimovni O‘zbekiston sovet sotsialistik Respublikasi Prezidenti etib sayladi;

7.1990 yil 20 iyunda O‘zbekiston SSR Oliy Kengashining 12-chaqiriq 2-sessiyasida «O‘zbekistonning Mustaqillik Deklaratsiyasi» qabul qilindi;

8.1991 yil 17 martda «O‘zbekiston yangilanayotgan Ittifoq (Federatsiya) tarkibida mustaqil, teng huquqli Respublika bo‘lib qolishiga rozimisiz?» degan savol qo‘yilgan umumxalq referendumi o‘tkazildi;

9.1991 yil 22 iyulda O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi Rayosati «O‘zbekiston SSR hududida joylashgan Ittifoqqa bo‘ysunuvchi davlat korxonalari, muassasalari va tashkilotlarini O‘zbekiston SSRning huquqiy tobeligiga o‘tkazish» to‘g‘risida yana bir tarixiy ahamiyaga molik qaror qabul qildi;

10.1991 yil Navro‘z bayrami arafasida Prezident avf etish to‘g‘risidagi Farmonga imzo chekdi

11.1991 yil 19 avgustga kelib, butun jahonni hayajonga solgan Moskvada davlat to‘ntarilishiga urinish bo‘ldi.

12.O‘zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi to‘g‘risida”gi qonun 17 O‘zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi to‘g‘risida”gi qonun 17 moddadan iborat bo‘lib, mustaqil respublika uchun vaqtincha konstitutsiya rolini o‘ynaydigan bo‘ldi.

13.1991yil 31 avgustda Mustaqillikka erishildi 1-sentabrdan bayram sifatida nishonlash va dam olish kuni sifatida belgilandi.

11. O‘zbekistonning yangi tarixi davri 2000-2010 yillarni qamrab olgan uchinchi bosqichni
izohlab bering?

2000-yildan mamlakatda
faol demokratik yangilanish va modernizatsiyalash jarayonlari kuzatildi. Shu
davrdan asosiy vazifasi qilib kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyatiga
bosqichma-bosqich o‘tish vazifasi qo‘yildi. Natijada mamlakatning siyosiy
va iqtisodiy hayotida demokratlashtirish va liberallashtirish jarayonlari
chuqurlashdi, inson haq-huquqlari va erkinliklarini himoya qiluvchi
mustaqil sud tizimi mustahkamlandi, fuqarolik jamiyati asoslari rivojlandi.
2010-yildan demokratik islohotlar va mamlakatni modernizatsiyalash
jarayonini yanada chuqurlashtirish masalasi ilgari surildi. Uning boshlanishi
O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti Islom Karimov tomonidan mamlakatda
fuqarolik jamiyatini shakllantirish va demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish konsepsiyasining ishlab chiqilishi bilan bog‘liqdir. Bu davr davlat
hokimiyati va boshqaruvini yanada demokratlashtirish, sud-huquq tizimi,
axborotlashtirish sohasini isloh etish, so‘z erkinligini ta’minlash, saylov
qonunchiligini takomillashtirish, demokratik bozor islohotlarini chuqurlashtirishga qaratilganligi bilan xarakterlanadi.