1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
v) Odam va hayvon viruslari
ning shakllariga keladigan bo‘lsak, ularni 
ko‘pchiligi sferasimon va oddiy va murakkab tuzilishga ega zarrachalar bo‘lib, 
ularni qobiqli va qobiqsiz, qobiqlarida har xil ko‘rinishdagi o‘simtali yoki 
o‘simtasiz shakllilari, do‘ngliklar bo‘ladi. Ularni tuzilishlari “Odam va hayvon 
viruslari va kasalliklari” bobida keltiriladi
(Ilova, 15-rasm)
.
 g) Amyobalardan ajratilgan mimiviruslar morfologiyasi
birinchi marta 
1992 yili 
Acanthamoeba polyphaga
amyobasidan (APMV) ajratib olindi va
mazkur amyoba sharafiga shu nom berildi. Organizmni 
Bradfordcoccus
deb 
amyoba ajratilgan rayonning nomi bilan atashdi (Bredford, Angliya). 2011 yil 
oktyabrgacha bu virus yagona virus hisoblandi. Ammo shu yili undan yirikroq 
virus 
Megavirus chilensis
ochildi. 
Mimivirus
ni diametri 500 nm bo‘lgan bo‘lsa 
megavirusniki undan ancha kattaligi aniqlandi. 
 

---

 
 
94 
4-rasm. Mimiviruslar morfologiyasi. Mimiviruslarni elektron mikroskopda 
ko‘rinishi
 
5-rasm. Beda mozaikasi virusi,E (Ilova,13) 
 
6-rasm.
Gripp virusining elektronmikrofotografiyasi. 

---

 
 
95 
7-rasm. OITS- virusining elektronmikrofotografiyasi.
 
 
 
 
Kattalashtirilishi 50000 X.
To‘g‘nag‘ichsimon (kolbasimon) viruslar
- bakteriofaglarning T-guruhi 
vakillari (T-1, T-2) ham murakkab viruslar guruhiga kirib, virus zarrasida ikki 
morfologik qism - bosh va dum qismi borligi bilan harakterlanadi. 
Virus zarrachalarining o‘ziga xos tuzilishi uning asosiy funksiyasi - o‘ziga 
o‘xshash zarrachalarni hosil qilish vazifasini bajarish imkoniyatini beradi. 
Nuklein kislotasi virusining genetik funksiyasini bajarsa, oqsil qismi nuklein 
kislotani tashqi muhitdan to‘la muhofaza qilib, virus zarrasining avtonomligini 
ta’minlaydi va uning turg‘unligini oshiradi.