1 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Somatik gibridlarning yaratilishi. 
Dastlabki turlararo gibrid o‗simlik 
1972 yilda Karlson tomonidan tamaki o‗simligining 24 xromosomali 
Nicotiana 
glauca 
va 18 xromosomali 
N.langsdorfii
turlari protoplastlarini juft jinsli 
gibridlash orqali yaratilgan va bunda amfiploid kallus to‗qimasini garmonsiz 
muhitda o‗stirish imkoniyati mavjudligi qayd etilgan. Olingan gibrid o‗simlik 
gullash xususiyatini namoyon qildi. Hozirgi kunda o‗simlik turlar ichida va 
turlararo hayotchanlik xususiyatlariga ega gibridlarni olish ustida amaliy ishlar 
olib borilmoqda.
Kartoshkaning madaniy Priyekul 
Solanum tuberosum
navi va yovvoyi 
turi 
S. Chacoense 
protoplastlarini qo‗shish ustida tajribalar o‗tkazilgan. Shu 
bilan birga bunda kassalliklarga chidamli o‗simlik navini yaratishga harakat 
qilingan. Priyekul kartoshka navi ekilgandan so‗ngra qisqa vaqt davomida 
tugunak hosil qilishi bilan xarakterlanadi. Ammo bu kartoshka navi kassallik-
larga nisbatan chidamsiz hisoblanadi. Bu navda protoplastlar o‗lchamlari turli 
xil bo‗ladi. Olingan somatik gibrid o‗simliklarning bargi, poyasi, tugunak-
larining o‗lchamlari oraliq xarakterga ega. Shu bilan birga yaratilgan gibrid 
o‗simlikning ―U‖ virusiga nisbatan chidamliligi odatdagi jinsiy yo‗l bilan 
olingan gibriddan yuqori ekanligi qayd etilgan. 
Turlararo gibrid hosil qilishga dastlabki urinish 1978 yilda G.Melxers 
tomonidan harakat qilingan. U kartoshka va pomidor o‗simliklarining gibridini 
yaratishga urinib ko‗rgan. Yaratilgan gibrid kartofel + tomat, ya‘ni