1. O’quvchilarda mantiqiy fikrlash qobiliyati rivojlanadi

Download 4,18 Mb. bet 4/9 Sana 31.12.2021 Hajmi 4,18 Mb. #219938

Bog'liq
Metodik uslubiy qo`llanma

burchaklari deb aytiladi.

oriyentirlash

Kompas yordamida ufq tomonlarini aniqlash eng oson usul
hisoblanadi. Kompas eramizdan avvalgi III asrda Xitoyda ixtiro qilingan.
Kompas doira shaklidagi qutichadan iborat bo’lib, uning markaziga o’tkir
uchli igna, igna ustiga magnitlangan strelka o’rnatilgan. Bu strelka igna
ustida erkin aylanadi. Quticha tagiga ufq tomonlarini ko’rsatuvchi harflar
bilan shimol, janub, sharq, g’arb tomonlari ko’rsatilib, 00 dan 3600 gacha
bo’lgan gradus bo’laklari chizilgan. Kompasdan kechasi ham foydalanish
uchun uning magnit strelkasi hamda ufq tomonlarini ko’rsatuvchi harflar
fosforlangan. Kompas yordamida ufq tomonlarini aniqlash uchun
quyidagilarga amal qilish kerak:
a) Kompasni tekis joyga yoki kaftga qo’yib strelkasini bo’shatish kerak.
Magnit strelkasi tebrana–tebrana to’xtaguncha kutib turish zarur;
b) Magnit strelkasining bir uchi shimol harfining ustida to’xtagunga
qadar kompas qutichasini asta aylantirish kerak;
v) Kompas magnit strelkasining uchini shimolni ko’rsatuvchi harfiga
to’g’rilangach, ufqning boshqa tomonlarini ham bemalol aniqlash mumkin.
Geografik meridianning shimol tomoni bilan yo’nalish chizig’i orasida
hosil bo’lgan oriyentirlash burchagi azimut burchagi deyiladi, agar boshlang’ich
yo’nalish magnit meridianinig shimol tomonidan o’lchansa magnit azimuti
deyiladi. Azimutlar 00 dan 3600 gacha soat mili yo’nalishi bo’yicha o’lchanadi.
Haqiqiy geografik meridian azimut burchagi va magnit meridiani azimut burchagi
orasidagi farq magnit og’ish burchagi deb aytiladi. Magnit og’ish burchagini
aniqlash uchun haqiqiy geografik meridian azimut burchagi qiymatidan magnit
meridiani azimut burchagi qiymati ayriladi (2-rasm).




Rumb burchagi deb
meridianning yaqin tomoni bilan
yo’nalish chizig’i orasida hosil bo’lgan
burchakka aytiladi. Rumb burchagi
00 dan 900 gacha o’lchanadi.

Download 4,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: