1-модуль. ШӨлкемлестириўшилик минез-хулықТЫҢ теориялық тийкарлары 1-тема. «Шөлкемлестириўшилик минез-хулық»

4.2. Кәрханадағы өзгертиўлерди басқарыў
Кәрханада шөлкемлестириўшилик, инновациялық ҳәм басқа да өзгертиўлерди нәтийжели әмелге асырыў ушын ондағы өзгертиўлерди басқарыўдың өнимли ислеўши системасын жаратып, оннан дурыс пайдаланыў керек болады.
Өзгертиўлерди басқарыў машқаласының бир қанша тәреплери бар болып, бундай машқаланың минез-хулқ тәреплери олардың ең әҳмийетлиси болып табылады. Ҳәзирги ўақытта шөлкемлестириўшилик өзгертиўлерди әмелге асырыўдың белгили моделлери ислеп шығылған.
Өзгертиўлердиң үш басқышлы модели. Оны америкалық изертлеўши К.Левин ислеп шыққан. Ол өзгертиўлерди әмелдеги жағдайды қоллап-қуўатлаўшы күшлердиң жаңаланған формасы, деп биледи. Сонлықтан-да, оның пикиринше, өзгертиўлерге тәрепдар ҳәм қарсы болған күшлердиң қатнасын шамалап, тәрепдарларды көбейтириў керек, өзгертиўлерди беккемлеў ушын болса күшлердиң қатнасын жаңа жағдайға алып келиў керек болады.
Усы моделди әмелге асырыў жолындағы биринши иләж “музды еритиў”ден ибарат болады. Бул жумыс өзгертиўлерге талапты келтирип шығарыўды, өзгертиўлерге қарсылықты кемейтиўди өз ишине алады.
Өзгертиўлерди әмелге асырыў ушын әмелдеги бар жағдай ҳаққында әдет болып қалған ески түсиниклер ҳәм көз-қарасларға шек қойыў, өтип кеткен ескиликлерден бас тартыў ҳәмде жаңа принциплер ҳәм минез-хулықларды қоллап-қуўатлаўды күшейтиў керек.
Екинши иләж – “өзгертиў”. Ол топар ҳәм жеке минез-хулықты, ўазыйпаларды, технологияларды ҳәм шөлкемлестириўшилик структураны өзгертиўди өз ишине алады. Кәрханадағы шөлкемлестириўшилик мәдениятын өзгертиў адамларда усы кәрхана жумысларына жаңаша көз-қарас ҳәм қатнасты тарбиялаўды талап етеди. Ҳәзирги ўақытда жумысшылардың көз алдында кәрханадағы жаңа жағдайға бейимлилик оятатуғын жаңа үрип-әдет ҳәм үрдислерини енгизиў мүмкин.
Үшинши иләж – “беккемлеў”. Бул иләж нәтийжелерди топлаў ҳәм баҳалаўды ҳәмде зәрүрли ҳәрекетлерди әмелге асырыўды өз ишине алады. Бул жерде, жумысшылар кәрханадағы ислерге жаңа түсиник ҳәм қатнасты ийелеп алғаннан кейин олардың алдыңғы жағдайға қайтыўды қәлеўине жол қоймайтуғын қуралларды иске қосыў кереклиги ҳаққында айтылмақта. Сондай-ақ, адамлардың жаңаша минез-хулқын қоллап-қуўатлаў, мийнетти хошаметлеўдиң жаңа системасын енгизиў ҳәм сол сыяқлы иләжларды әмелге асырыў керек. Бундай модель кәрханадағы өзгертиўлер процесси пайдалы екенлигин пүткил жәмийет аңлап алыўын тәмийинлейди.