1. Ómir iskerligi qáwipsizligi páni haqqında túsnik. Ómir iskerligi qáwipsizligi pániniń maqseti hám waziypaları

Órt qáwipsizligi. Xalıqtı hám aymaqlardi Órt qáwipsizliginen qorǵaw.
Reje
1. Órt qáwipsizligi haqqinda uliwma túsinik.
2. Órttiń kelip shiǵiw sebepleri hám omń aldm alaw ilájlari.
3. Órt óshiriw usillari


Órt - janiwshi zattiń hawa kislorodi yamasa basqa oksidler.iwshi zat penen oksidleniwiniń tez keshetuǵin ximiyaliq reaktsiyasi bolip, bunda jalin hám lssihq bólinip shiǵadi. Janilǵimń kóp bólegin qurawshi uglerod toliq janǵanda karbonat angidrid payda boladi. Eger kislorod jeterli bolmasa, karbonat angidridnen tisqari, jáne janiwi múmkin bolǵan uglerod (II) oksidde payda boladi. Jamw payda bohwi ushm jamw tezligi ajiralip shiǵip atirǵan issihq muǵdarinm’ qorshaǵan ortaliqqa tarqalip atirǵan issihq muǵdarman artiq boliwin támiyinlewshi hám janiw shegarasinda tcinpcratura jamwshi zattiń hámme jańa bólimleriniń ot aliwina tayarlaniwi ushm jeterli bohwi kerek. Jamwshi suyiqliqtm’ o^srt aliwi ushin omń temperaturasi sonday bohwi kerek, sirtindaǵi hawada jamwshi suyiqliq puwimń kontsentratsiyasi jeterli dárejede bolsin.
Órt aliw — jergilikli qiziw nátiyjesinde jamwshi zattm’ (omń puw hám gazleriniń) turaqli jamwi. Órt aliwǵa jamwshi zattiń jalmǵa yamasa shoq olǵan denege tiyiwi sebep bohwi múmkin.
Partlaw — zattiń bir jaǵdaydan ekinshi jaǵdayǵa júdá tez ótiwi (partlap janiwi) bolip, bunda. kóp muǵdarda energiya shiǵadi hám kóp muǵdarda siǵilǵan gazler payda boladi, bul siǵilǵan gazler jemiriliwge alip keliwi múmkin. Partlawda payda bolatuǵm jamwshi gaz tárizli ónimler hawaǵa tiyip, kÓbinshe Órt aliwi hám bumń aqibetinde janǵin kelip shiǵiwi múmkin.
Óz-ózinen órt aliwi — zat belgili temperaturaǵa shekem qizdinlǵanda Órt óz-ózinen payda boladi. Aǵashtiń óz-ózinen jamw temperaurasi 270° qa teń. Qatti bólekshelerdirr óz-ózinen janiwi, jamwshi zattiń ózinde bolip júdátuǵin fizikaliq, ximiyaliq, biologiyaliq protsesslerdiń tásirinde hám zattiń qiziwi nátiyjesinde payda boladi.
Órt—arnawli derekte bolmaǵan hám materialliq ziyan keltiriwshi qadaǵalawsizjaniw.