1. Mavzu: Yog’

2. Mavzu Yog’ochlarni nuqsonlari. Butoqlar, yorug’lar, yog’och tuzilishidagi nuqsonlar.

1. Yog’och nuqsonlari
2. Yoriqlar, chatnoq, ajroq va x.k.
_{3. Yog’ochning chirishi}
Reja.

Tayanch iboralar. Sort,sifat, zamburug’, sinab, nuqson, yog’och-taxta, sovuq, tana,g’urra, tana, yumaloq, shar, faner, shpon, elastik, yillik halqalar, burang.


1. Yog’och nuqsonlari


Daraxtning noto’g’ri tuzilganligi, ya’ni tolalarning noto’g’ri joylashganligi, yog’ochning zararlanganligi va turli kasalliklari yog’och nuqsonlari deb ataladi. Yog’ochning sortini belgilashda uning mustahkamligigina emas, balki nuqsonlari ham e’tiborga olinadi.
Nuqsonlar yog’ochning mexanikaviy mustahkamligini ancha kamaytiradi; shuning uchun sinab ko’riladigan namunalar nuqsonsiz yog’ochlardan tayyorlanadi. Yog’ochning qurilish uchun talab qilinadigan sifatiga nuqsonlarning qanchalik ta’sir etishi yog’ochning zararlanish darajasiga, nuqsonlarning xarakteriga va yog’ochning nima maqsadda ishlatilishiga bog’liq. Masalan, muayyan bir nuqsonning ba’zi yog’ochlarda bo’lishiga umuman yo’l qo’yilmaydi; boshqa

yog’ochlarda bu nuqson yog’och sortini pasaytiradi, uchinchi xil yog’ochlarda esa u e’tiborga ham olinmaydi.
Yog’och-taxtalarning sortiga va sifatiga baho berishda bu materiallarda ularning ishlatilish joyiga qarab qanday nuqsonlar bo’lishiga yo’l qo’yilganligiga asoslaniladi. Xar bir standartda yog’och-taxtalarning muayyan sorti uchun yo’l qo’yiladigan nuqsonlar jadvali bo’ladi.
Nuqsonlarning namunalari va to’la ta’rifi GOST 2140—61 da belgilangan.
Daraxt tanasining zamburug’lar, sovuq mexanikaviy ta’sir natijasida jarohatlangan qismini to’qimalar qoplab ketishi tufayli tanada g’urralar hosil bo’ladi (16-rasm, a, b).
Fyppalar tanadagi yumaloq yoki shar shaklidagi bo’rtmalardan iborat.
Yog’och g’urralarining puxtaligi, elastikligi kam bo’ladi. Lekin g’urrali yog’ochlarning tabiiy guli juda chiroyli bo’lib, u mebel va badiiy buyumlar,
qoplama faner (shpon) tayyorlashda yuqori baholanadi. Shuning uchun g’urralar
hamma vaqt nuqson hisoblanmaydi.