1. Mavzu: Yog’

36-rasm.
_{Yo’nuvchi iskana.}
37-rasm.
_{O’yuvchi iskana.}

Qalin va qattik, yog’ochlarni o’yish-teshish ishlari hamma vaqt o’yuvchi
iskanalar yordamida bajariladi.
Yo’nuvchi iskanalar yupqa, o’yuvchi iskanalar qalin bo’ladi. Bundan qat’iy nazar, ularning eni har xil o’lchamda tayyorlanadi. Yo’nuvchi iskanalarning eni
4 mm dan 40 mm gacha, o’yuvchi iskanalarning eni 6 mm dan 20 m gacha
bo’ladi.

O’yish-teshish ishlarida quloq, uya va teshiklarning kengligiga qarab unga mos iskanalar tanlanadi. Teshik enidan katta iskana ishlatishga ruxsat etilmaydi. Kichik o’lchamdagi iskanalar bilan esa katta teshik za uyalarni ochish ham mumkin.
Yog’och taxtalarni yo’nish, o’yish-teshishda nov shaklidagi iskanalar ham ishlatiladi. Ular yordamida silindrik teshik va uyalar o’yish, sirtlarda nov ochish ishlari bajariladi. Nov shaklidagi iskanalar har xil ulchamda
tayyorlanadi.
Iskanalar bir tomondan charxlanadi. Yo’nuvchi iskanalarning o’tkirlik (charxlash) burchagi 18-25°, o’yuvchi iskanalarning o’tkirlik burchagi 25—35° atrofida bo’ladi.
Iskanalarning dastalari zarang, qora qayin, qayrag’och, yong’oq kabi pishiq
yog’ochlardan tayyorlanib, uchiga metall halqa kiydiriladi. Halqalar iskanaga
bolg’a bilan urishda dastani yorilishdan saqlaydi. Iskanalar yog’och to’qmoq bilan uriladi. Iskana dastalari plastmassadan ham tayyorlanadi. Yog’och dastalarga nisbatan plastmassadan tayyorlangan dastalar puxta bo’ladi, bolg’a urishda yorilmaydi, sifati buzilmaydi. Shuning uchun iskana dastalarining plastmassadan yasalgani ma’kul. Iskanalarning dastalarini tokarlik-vint qirqish stanoklarida oson tayyorlash mumkin (38-rasm).

38-rasm.
Iskana dastalari.


O’yish-teshish ishlari duradgorlik dastgohi ustida olib boriladi. Shuning uchun teshik ochish vaktida iskana yog’ochni ko’chirib chiqarmasligi va dastgohni o’yib yubormasligining oldini olish uchun o’yiladigan taxta ostiga ehtiyot taxtasi qo’yiladi.