1. Mavzu: Yog’

40-rasm.
O’yish teshish ishlarini bajarishda mos iskanalardan foydalanish va yog’ochni
dastgohga o’rnatish.


O’yish-teshish vaqtida uya, teshik yoki ―quloq‖ o’rinlari aniq rejalab olinib, ular asosida uyish-teshish ishlari olib boriladi.
Uyalar o’yishda reja chizig’i guniya va xatkash yordamida faqat bir tomonga chiziladi.
Birinchi bor iskanani reja chizig’iga qo’yib bolg’alashda uning tig’i reja
chizig’idan yog’ochning qattiq-yumshoqliligiga qarab 0,5—1 mm gacha ichkariga o’yiladigan tomonga surib o’rnatiladi. Iskananing orqa yog’i hamma vaqt o’yiladigan tomonga qaratib tutiladi.
Bolg’alash yog’och to’qmoq yordamida olib boriladi. Dastlabki bolg’alash iskana
yog’ochga botib reja chizig’iga surilib yetguncha (biri-ikki bor) davom ettiriladi. Ortiqcha bolg’alashga ruxsat etilmaydi. Chunki iskana yog’ochga botgan sari orqa yoq iskanani oldinga surib reja chizig’idan chiqarib yuboradi. Payraxa ko’chirishda iskana yog’ochga qiya tutilib bolg’alanadi. So’ngra iskana oldinga tiklanib payraxa ko’chirilgach, orqaga qayirib payraxa chiqariladi. Aks holda bolg’alashdan so’ng bir yo’la payraxa chiqarilsa, taxtaning beti ko’chib ketadi. O’yish vaqtida iskana xar safar reja chizig’i bo’yicha tik bolg’alanib, payraxa ko’chirishda orkaga surib boriladi.
O’yish chuqurligi masshtabli lineyka yordamida yoki iskananing botishiga qarab taxminiy aniqlanadi.
O’yish vaqtida iskananing tig’ini yog’och tolalariga parallel tutmaslik kerak. Aks holda yupqa yog’ochlarni o’yish-teshishda ular yorilib ketadi. Uya, teshik, quloq ochilgandan keyin tozalab kengaytirish hollaridagina iskanani tola
yo’nalishida tutib yo’nish ishlari olib boriladi.
Teshik ochishda «bet» dagi reja chizig’i guniya va xatkash yordamida orqa tomonga simmetrik ko’chiriladi. Buning uchun «yordamchi bet» dan foydalaniladi. Bunday xollarda ikki cho’pli xatkash ishlatiladi. Chunki ikkala cho’p bir yo’la o’lchamga sozlanib, reja chizig’ini simmetrik ko’chirish imkonini beradi.