1-mavzu. Qirish. Asosiy tushuncha va ta’riflar reja

4.2.Kesish kuchining nazariy tenglamasi
Metallarni kesish nazariyasining asoschilaridan biri rus olimi K.A.Zvorikin kesish kuchining nazariy tenglamasini tuzdi. Buning uchun randalash keskichining zagotovkaga nisbatan V tezligi bilan qirqib harakatlanish jarayonini ifodalovchi hisoblash sxemasi qabul qilingan (4.4 va 4.5-rasmlar). Keskichning tig'iga va yorilish tekisligida ta’sir etuvchi kuchlarning teng bo'lishi nuqtayi nazaridan kelib chi- qib, kesish kuchining quyidagi nazariy tenglamasini (K.A. Zvorikinning kesish kuchlari tenglamasini) yozish mumkin:


Bu yerda:
a - kesilayotgan qatlamning qalinligi;
b -kesilayotgan qatlamning kengligi;
r -urinma kuchlanishlar, ular yorilish tekisligida tekislikning butun yuzasi bo'yicha plastik deformatsiyalanayotgan metallning yupqa qatlamida paydo bo'ladi (bu kuchlanishlaming natijasi
- kuchi ko'rinishida namoyon bo'Iadi);
Y -old burchak;
Q -yorilish tekisligi va randalash keskichining bosh harakati yo‘nalishi orasida o‘lchangan yorilish burchagi;

• 
  -Ishlanayotgan zagotovka va asbob materiallarining tashqi sirpanib ishqalanish koeffitsiyenti (qirindining old yuza bo'ylab siljishi natijasida
  

fQ ishqalanish kuchi sodir bo‘ladi);


.

Ba’zan ishlab chiqarish masalalarini yechish maqsadida mexanik ishlov berishda paydo bo‘layotgan kesish kuchlarining kutish mumkin chiqamiz mezonini bilish zarur bo'ladi. Buning uchun soddaroq matematik ifoda bilan ish yuritish qulaylik tug'diradi. Zvorikin tenglamasiga o'lchov birligiga ega bo'lmagan barcha miqdorlaming ta'sirini hisobga oluvchi koeffitsiycnt e ni kiritib, tenglamani quyidagi ko'rinishda yozish mumkin:
P-abt e
I kkinchi mavzuda keltirilgan kesilayotgan qatlam ko‘ndalang kesimi yuzasi uchun yozilgan A=ab=st ifodani f_n bilan belgilab, oxirgi tenglamani quyidagicha yozsa bo‘ladi:
Bunda yet ko'paytmani unga ekvivalent chiqamiz K_pcr ,ko‘paytmasi bilan almashtiramiz; K_pcr_v ko'paytmasi ishlanayotgan zagotovka metalining kesishga ko‘rsatadigan solishtirma qarshiligini ifodalaydi va uni kesish koeffitsiyenti deb atash qabul qilingan.
Bu holda-
Bu kesish kuchining soddalashtirilgan tenglamasidir. Tajribada aniqIanganki, uglerodli konstruksion po‘latlami kesib ishlashda K~2,5. Boshqa konstruksion po'latlar uchun, umuman T_p=2,3...2,8.
Kesish kuchi uchun soddalashtirilgan ko‘rinishdagi tenglama ke­sish jarayonida ta'sir etuvchi kuchning miqdorini chamalab ko‘rish imkonini beradi. Masalan, Stal 45 markali uglerodli konstruksion po'latni /=3 mm va 5=0,5 mm/ayl rejimida kesib ishlanganda f_n=ts=3 • 0,5=1,5 mm² ga teng bo‘ladi. Stal 45 uchun a _B=0,61 GPa bo'lsa, P=K_p cj =2,5 • 0,61 • 1,5=2,3 kN ni tashkil etadi.

2.