1-мавзу. Пулнинг пайдо бўлиши, зарурлиги ва функциялари

4, Қийматнинг оддий ёки тасодифий шакли.

х. т. А = й. т. В

У нисбий шаклдаги бир товар бошқа товарга еквивалент шаклда мос келадиган қиймат шаклидир.
Товар А фаол рол ўйнаб, ўз қийматини товар Б да ифода етади ва қийматнинг нисбий шаклида бўлади.
маҳсулот б пассив рол ўйнайди, чунки у а маҳсулот қийматининг ифодаси бўлиб хизмат қилади ва еквивалент шаклда ҳаракат қилади.
ижтимоий меҳнат тақсимотининг ривожланиши билан қишлоқ хўжалигидан чорвачиликнинг ажралиб чиқиши шароитида тасодифий алмашувнинг мураккаблиги туфайли оддий шакл тўлиқ ёки кенгайтирилган ҳолга айланади.
Тўлиқ ёки кенгайтирилган шакли value.It ҳунармандчиликнинг пайдо бўлиши натижасида пайдо бўлади. ушбу шаклда еквивалент турли хил маҳсулотлардир. Камчилик шундаки, исталган маҳсулотни сотиб олиш кўпинча бир нечта биржага бўлган еҳтиёж билан боғлиқ еди.
Шунинг учун аста-секин турли жойлардаги еквивалент ролини ўйнай бошлаган кишилар умумий товарлар массасидан ўз-ўзидан ажралиб турди. (Масалан, қуллар, марваридлар, мўйналар, чой, туз, мис, фил суяги, чорвачилик)


5.Қийматнинг тўлиқ ёки кенгайтирилган шакли.

Б. тўлиқ ёки кенгайтирилган, қиймат шакли маҳсулот з А = маҳсулот ва В, ёки = C ёки у = Д ёки = х Е ёки = w мол-товар ва ҳоказо в товар. (20 метр Тувал = 1 палто, ёки = 10 чой фунт, ёки = 40 қаҳва фунт, ёки = 1 буғдой чорак, ёки = 2 олтин унция, ёки = 1/2 темир тонна, ёки = етc.) 1) қийматнинг кенгайтирилган нисбий шакли Тувал каби маълум бир товарнинг қиймати ҳозирги вақтда товар дунёсининг сон-саноқсиз бошқа елементларида ифодаланади. Ҳар бир бошқа товар танаси Тувал қийматининг ойнасига айланади.[162] шундай қилиб, фақат ҳозир бу қиймат ўзи, албатта, мислсиз инсон меҳнати бир тўплам сифатида пайдо қилади. Бунинг сабаби шундаки, уни ташкил етувчи меҳнат ҳозирги кунда қандай табиий шаклга ега бўлишидан қатъий назар, бошқа ҳар қандай инсон меҳнатига тенг бўлган меҳнат сифатида аниқ ифодаланади ва у палто, буғдой, темир, олтин ва ҳоказо. Шунинг учун, унинг қиймат шакли туфайли, Тувал енди бошқа турдаги товар билан емас, балки бутун товар дунёси билан ижтимоий муносабатларга киради. Товар сифатида у бу дунё фуқаросидир. Шу билан бирга товар қийматининг чексиз қатор ифодалари шуни кўрсатадики, у ўзида намоён бўлган фойдаланиш қийматининг ҳар қандай муайян шаклини тўла бефарқлик билан муносабатда бўлади Биринчи шаклда-20 метрли Тувал = 1 палто-бу икки товар бир-бирига маълум миқдорий нисбатда алмашиниши тасодиф бўлиб туюлиши мумкин. Аксинча, иккинчи шакл асосий асосни дарҳол очиб беради, бу тасодифий намоён бўлишдан фарқ қилади ва иккинчисини аниқлайди. Тувалнинг қиймати палто, қаҳва, темир ва бошқалар билан ифодаланганлиги билан бир хил бўлади.,- енг турли егаларига тегишли товарлар чексиз турли. Икки алоҳида товар егасининг тасодифий муносабати йўқолади. У товарнинг қийматини тартибга солувчи алмашинув емас, аксинча, товарнинг қиймати унинг айирбошлаш муносабатларини тартибга солиб туради.

6.