1-Mavzu: Psixologiya tarixi fanining predmeti va vazifalari (2soat) Reja

TARIXIY PSIXOLOGIK TA’LIL PRINTSIPLARI.
Tarixiy tadqiqotlardagi eng mu’im printsip - tarixiylik printsipidir. Bu printsip tadqiqotchidan o’rganilayotgan xodisaning shu davrning ‘amma щziga xosliklari, ijtimoiy madaniy aloqalari, uning butun konkret mazmuni bilan birga щrganib, щrganiladigan xodisaning qaytarilmasligi va noyobligini kщrsata olishni talab kiladi.

Диыыат савол... биодетерминизм, психодетерминизм, социодетерминизм. Нима ?
Tarixiylik printsipining tuzilishi prezentizm va antik arizmda kщrinadi. Prezentizm - tarixiy tadqiqotni щrganilayotgan davrdan faqatgina xozirgi zamon tasavvurlariga mos bщlgan kщrinishlarigina ajratib olib щrganish bilan cheklab qщyiladi. Antikvarizm - aksincha tarixiy щtmishni xozirgi zamon talablariga bog’liq bщlmagan, qotib qolgan xodisa sifatida щrganadi. Щtmish xojisalarni tasvirlashdagi ‘ar qanday bir yoqlamalik, sxematizm tarixiylik printsipidan chekinishdir. SHu bilan tarixiy tadqiqotlar щrganilayotgan xodisalarning umumiy qonuniyatlarini topishni talab qiladi. Bu talabni bajarishni asosan mantiqiylik va tarixiylikning birligiga tayanish ta’minlaydi. Bu printsipga kщra tarixchi щtmish xodisasini shunchaki tasvirlab quymay, balki uni nazariy jixatdan tasavvur eta olishi kerak, yani bu xodisalarda qandaydir doimiylikni topa olishi kerak. Tarixiy psixologik ьoyalarni ijtimoiy, siyosiy yo’nalishni ьoyaviy moxiyatini aniqlashni talab qiladi. Bunday yondoshish ilmiy kontseptsiyalarning jamiyatdagi ijtimoiy rolidan ajratib щrganuvchi ob’ektivizm va sub’ektivizmdan farq qiladi.
DIQQAT SAVOL Diterminizm Pirintsipi qanaqa printsip va uning asosichisi
Tarixiy psixologik tadqiqotlarda M.G.Yaroshevokiy takidlaganidek determinizm - sababiylik printsipi katta a’amiyatga ega. Tarixda uning fikricha determinizm-ning kщplab tiplari paydo bщlgan. Mexanikadan oldin, mexanik, biodeterminizm, psixodetermi-nizm, sotsiodeterminizm. Bularning ‘ar biri psixik xodisalar щz - щzidan paydo bщladi deb talqin qiluvchi indeter-minizmga qarshi turadi.