1-мавзу. “Персонални бошқариш” фанинг моҳияти ва вазифалари персонални бошқариш — фан сифатида Персонални бошқаришнинг мохияти ва мақсадлари

1. Бошқарув жараёнлари даражасида. Ушбу жараёнларга бевосита инсон жалб этилган бўлиб, улар билимнинг қуйидаги сохаларини қамраб олади:
— коммуникatsiя сохалари;
— ижтимоий можаролар;
— бошқарув муносабатларини такомиллаштириш йўллари;
— қизиқтириш ва назорат;
— ходимлар гурух аъзолари сифатида.
2.  Корхона даражасида. Бунда корхонага муайян мақсадларга инсонлар ва улар фаолияти орқали эришиш тизими сифатида ёндашилади. Ушбу даража билимнинг қуйидаги сохаларини қамраб олади:
— корхона — техник, технологик, экологик, ахборот ва молиявий мураккаб очиқ тизим сифатида;
— корхона — ижтимоий тизим сифатида;
— мехнат қилишнинг хуқуқий шартлари.
3. Инсон даражасида. Бу даражада инсонга шахс ва ишлаб чиқариш муносабатларининг иштирокчиси сифатида ёндашилади. Илмий тадқиқотлар бу даражада қуйидаги сохаларда олиб борилади:
— шахс сифатлари ва қобилиятларининг таркиби;
— инсон учун унинг иш натижалари, айниқса бу натижаларнинг бошқа инсонлар мехнати билан боғлиқ ва таққосланган холдаги ахамияти;
— инсон ва корхона;
— инсон ва менежмент.
1.2. Персонални бошқаришнинг мохияти ва мақсадлари
Персонални бошқариш ёки персонал менежменти дейилганда ҳам алоҳида менежерлар, ҳам умуман бошқарув бутун аппаратининг фаолият турлари, энг аввало бошқарув фаолияти тизими тушунилади.
Корхона меҳнат бозорида ишчи кучи қидиради, аммо ишлаб чиқаришда аниқ инсонлар билан ўзаро муносабатда бўлади. Шу сабабли Персонални бошқарув функциясининг икки соҳаси мавжуддир:
1. Инсонларга раҳбарлик қилиш (етакчилик).
2. Таҳлилий иш. Бу ҳисоб-китоб ва таҳлилий ишлар (персоналга бўлган эҳтиёжни ҳисоблаш, унинг қийматини аниқлаш ва таҳлил этиш, штатлар жадвалини тузиш), шунингдек, персоналга қўйиладиган талабларни ишлаб чиқишдан иборатдир.
Персонални бошқариш вазифалар кўлами ва улар ижроси муддатига мувофиқ қуйидаги уч даражада амалга оширилади:
1. Тезкор даража. У бевосита персонал мехнат фаолияти ва Персонални бошқаришнинг тегишли таъсир кўрсатувчи сохасини қамраб олади. Яъни бу даражада Персонални бошқаришнинг барча функциялари — ходимлар тўғрисидаги маълумотларни тахлил этишдан улар учун сарф-харажатлар қийматини аниқлашгача бўлган функциялар хамда персоналга рахбарлик амалга оширилади.