1-мавзу. “Персонални бошқариш” фанинг моҳияти ва вазифалари персонални бошқариш — фан сифатида Персонални бошқаришнинг мохияти ва мақсадлари

1. Мехнат ресурсларидан фойдаланиш (инглизча Labour resources use). Бу XIX аср охиридан XX асрнинг 60- йилларигача бўлган даврни қамраб олиб, мазкур концепцияга биноан ишлаб чиқаришда фақат инсон унинг функцияси — иш вақти сарфи ва иш хақи билан ўлчанадиган мехнат мезон вазифасини ўтаган. Ғарбда бу тейлоризм назариясида, собиқ СССРда эса мехнатнинг давлат томонидан эксплуатatsiя қилинишида ўз ифодасини топган.
2. Персонални бошқариш {Personal management) XX аср 30-йилларидан бошлаб шакллана бошлаган ушбу концепциянинг назарий асоси сифатида инсонга хизмат вазифаси орқали қаралиши қабул қилинган бўлиб, бошқарув маъмурий воситалар (тамойиллар, услублар, ваколатлар, функциялар) орқали амалга оширилиши назарда тутилади.
3. Инсон ресурсларини бошқариш {Human resourse management). Бу концепцияга кўра нсонга хизмат вазифаси орқали эмас, балки уч асосий компонентли (мехнат функцияси, ижтимоий ходим холати) яхлит ижтимоий тузилма элементи сифатида қаралади. Мазкур назария XX асрнинг 70- йилларидан шакллана бошланиб, собиқ СССРда „қайта қуриш" даврида„ инсон омилини фаоллаштириш" ғояларида ўз аксини топган.
4. Инсонни бошқариш {Human being management). Ушбу концепция асосчилари япон иқтисодчи олимлари К. Мацусита ва А. Марита хисобланиб, улар фикрича инсон корхонанинг бош субъекти хамда бошқарувнинг асосий субъекти хисобланиб, унга „ресурс" сифатида қараш мумкин эмас. Корхона стратегияси ва тузилиши инсоннинг хохиши ва салохиятига асосланиши керак.
Айни пайтда шуни таъкидлаш керакки, Персонални бошқарувга замонавий қарашлар бошқаришга инсон муносабатлари назарияси билан боғлиқдир. Ушбу нуқтаи назарга мувофиқ Персонални бошқариш қуйидаги тамойилларга асосланиши керак:
1. Инсон — корпоратив маданият асоси. Юқори самара билан фаолият кўрсатаётган корхоналарда асосий эътибор персоналга қаратилади. Инсонлар ўзгаришлар марказига қўйилса, улар ушбу ўзгаришларни харакатга келтирувчи кучга айланадилар.
2. Менежмент — хамма учун. Бошқарув уч: олий, ўрта („команда") ва қуйи („ходимлар") бўғинларнинг хаммасида амалга оширилиши керак.