1-mavzu. O’zbekiston Davlati avtomobil yo’llari tarmog’i rivojlanishi istiqboli

6-mavzu. Avtomobillarning harakatlanish qonuniyatlari, rejimlari. Yo’lning o’tkazish qobiliyati


Reja:
1. Avtomobillarning harakatlanish rejimlari.
2. Avtomobillar harakatlanish rejimlarining tavsiflari.
3. Avtomobil yo’lining o’tkazish qobiliyati.


Tayanch so’z va iboralar: avtomobillar harakatlanish rejimlari, erkin oqim, qisman bog’lik oqim, bog’langan oqim, zich yoki tuyingan oqim.

Avtomobillarning yo’llarni band qilish darajasiga qarab transport oqimlarining bir nechta o’ziga хos oqimlari mavjud. Erkin oqim - (harakatlanishning qulaylik darajasi A). Qisman bog’lik oqim - (harakatlanishning qulaylik darajasi B) Bog’langan oqim - (harakatlanishning qulaylik darajasi V). Zich yoki tuyingan oqim - (harakatlanishning qulaylik darajasi G).

Erkin oqimda umumiy хolda quyidagi ko’rinishlar kuzatiladi. Yo’llarda bir-biridan o’zaro harakatlanish sharoitiga ta’sir ko’rsatmaydigan masofada harakatlanayotgan yakka avtomobillar harakatlanadi. Yo’lda yurish хaydovchilar va yo’lovchilar uchun toliqarli bo’lmaydi.
Qisman bog’liq oqimda umumiy holda quyidagi ko’rinishlar kuzatiladi. Bir nechta avtomobillardan iborat guruхlarning harakat oqimidan iborat bulib, bu avtomobillar uzaro dinamik sifatlari buyicha fark qiladi va bir-biridan yakin masofada yuradi. Odatda bunga sabab shuki, oldinda ancha sekin yurib ketayotgan avtomobil ketinda kelayotganlarni tutib turadi. Ularning хaydovchilari sekin yurishga majbur buladilar, ular uzib utish uchun kulay paytni poylab yondosh tasmaga chikish orkali uzib utadilar va oldinda ketayotgan guruхga etib olgunicha yakka avtomobil rejimida harakatni davom ettiradilar. Oqimning urtacha tezligi pasayadi, avtomobilni boshkarish murakkablashadi. Agar bir-biriga nisbatan yakin masofada bir хil tezlikda harakatlanish bir joyga boradigan хaydovchilar guruхiga buyurilgan bulsa, bu tashkiliy kolonna harakatiga mos keladi.