1-mavzu: O’qituvchining nutqiy kompetensiyasini rivojlantirish fanining maqsad va vazifalari

O’qitish usuli
– bu metodning bir elementidir. Usullarni ko’rgazmaviyligi 
va emotsionalligiga qarab so’zli, ko’rgazmali, o’yinli usullarga ajratish mumkin. 
Eng ko’p tarqalgan so’zli usullardan biri – nutqiy namunadir. Nutqiy namuna – bu 
o’qituvchinining to’g’ri, ilgaridan mashq qilingan nutqiy faoliyatidir. Nutqiy 
namunadan izohlash, ko’rsatmalar berish bilan birgalikda foydalaniladi. Namuna 
o’quvchilarga aniq, tushunarli, baland va bosiq ovozda namoyish qilinadi.
Takrorlash 
– esda saqlab qolish maqsadida aynan bitta nutqiy elementdan 
(tovush, so’z, ibora) bir necha marta foydalanish. Takrorlash o’qituvchining o’zi 
yoki bola (ikki nafar bola) tomonidan hamda o’quvchilar tomonidan jo’rovoz 
bo’lib amalga oshiriladi.
Tushuntirish 
– o’qituvchi tomonidan narsa yoki hodisa mohiyati ochib 
beriladi. Ko’rsatma berish – o’quvchilarga qanday harakat qilish, qanday qilib 
natijaga erishish mumkinligi tushuntiriladi. Ko’rsatmalar o’rgatuvchi, tashkiliy va 
tartibga keltiruvchi bo’ladi.
So’zli mashqlar
– nutqiy mahorat va ko’nikmalarga ega bo’lish hamda 
ularni takomillashtirish uchun o’quvchilarning muayyan nutqiy harakatlarni ko’p 
marta bajarishlaridir.
O’quvchilar nutqini baholash
– o’rgatuvchi usul bo’lib, unda bolaning 
javobi yoki hikoyasi haqida asoslangan mulohaza bildiriladi. Ko’pincha baholar 
nutqning ijobiy tomoniga taalluqli bo’ladi.

---

Savol 
– so’zli murojaat bo’lib, u mavjud bilimlaridan foydalanish yoki uni 
qayta ishlash zarurati qarshisida turgan bolaga vazifa qo’yish va uning javobini 
kutishni talab qiladi. Savollar mazmuniga qarab tasniflanadilar: faktlarni 
tasdiqlashni talab qiluvchi reproduktiv savollar (Nima? Kim? Qanday? Qayerda? 
Qayerga? Qancha? Qachon? va boshq.), aql bilan bir xulosaga kelishni talab 
qiluvchi nisbatan murakkab – qidiruv savollari (Nega? Nima uchun? Nimasi bilan
o’xshash? va boshq.). Savollar tuzilishiga qarab to’g’ridan-to’g’ri, yo’l 
ko’rsatuvchi va javobni aytib turuvchi savollarga bo’linadi.