Оиланинг демографик вазифасига – унинг демографик фаолияти яъни, оилада фарзандларнинг туғилиши, инсон наслини жамиятнинг давом эттирувчи авлод яратиш киради.
Оиланинг ижтимоий вазифасига – оилада фарзандларни тарбиялаш, инсон сифатида камолга етказиш, уларнинг табиатга, жамиятга ва ўзаро бир-бирларига мухаббатни шакллантириш, дам олиш ва саломатлигини тиклаш кабилар киради.
Оиланинг иқтисодий вазифасига – оила аъзоларини озиқ-овқат, кийим-кечак ва бошқа яшаш учун зарур бўлган моддий воситалар билан таъминлаш киради. Оила ўз мавжудлигини сақлаб қолиш учун ўзининг барча вазифаларини бажариши шарт. Оила вазифаларининг бажарилиши бир-бири билан боғлиқғлиқ ҳолда рўй беради. Ривожланиш жараёнида оила вазифалари бир-бирига олиш сифатида таъсир этади. Оиланинг моҳияти ва вазифалари дунёдаги барча халқлар учун бир хил, лекин унинг бажарилиш даражаси ана шу халқлар яшаган, яшаб келаётган даврдаги ижтимоий-иқтисодий, муносабатларга, турмуш тарзига, уларнинг урф-одатлари, дини, қадриятларига боғлиқдир.
Мацковский томонидан оиланинг функцияларининг талқин қилиниши
№
|
Оилавий фаолият соҳаси
|
Ижтимоий функциялар
|
Индивидуал функциялар
|
|
1
|
2
|
3
|
1
|
Репродуктив
|
Жамиятнинг биологик жиҳатдан қайта тикланиши
|
Фарзандларга нисбатан эҳтиёжнинг қондирилиши
|
2
|
Тарбиявий
|
Ёш авлоднинг ижтимоийлашуви. Жамиятнинг маданий давомийлигини қўллаб-қувватлаш
|
Ота-оналикка, фарзандлар билан мулоқот, уларни тарбиялашга, фарзандлар орқали ўзини ўзи амалга оширишга нисбатан бўлган эҳтиёжнинг қондирилиши.
|
3
|
Хўжалик-маиший
|
Жамият аъзоларининг жисмоний соғломлигини қўллаб-қувватлаш, болалар парвариши
|
Бир-бирига хўжалик маиший хизмат кўрсатиш
|
4
|
Иқтисодий
|
Жамиятнинг вояга етмаган ва меҳнатга қобилиятсиз аъзоларини иқтисодий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш.
|
Оила аъзоларининг бир-биридан моддий воситаларни олиши
|
5
|
Бирламчи ижтимоий назорат
|
Оила аъзоларининг ҳаётий фаолият турли соҳаларидаги ҳатти-ҳаракатини, шунингдек эр-хотин ўртасидаги, катта ва ўрта авлод вакиллари, ота-она ва фарзандлар ўртасидаги муносабатлардаги масъулият ва вазифаларни ахлоқий жиҳатдан тартиблаш
|
Оила аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатлардаги зарурий меъёрларни сақлаш юзасидан ахлоқий ва ҳуқуқий таъқиқларни шакллантириш ва қўллаб қувватлаш
|
6
|
Маънавий мулоқот
|
Оила аъзолари шахсини ривожлантириш
|
Оила аъзолари маънавиятининг ўзаро бойиши. Никоҳ асосларининг мустаҳкамланиши
|
7
|
Социал мақомий
|
Оила аъзоларига маълум социал мақомни етказиб бериш. Социал тузилмани қайта тиклаш
|
Социал жиҳтдан юксалиб боришга нисбатан бўлган эҳтиёжни қондириш
|
8
|
Маиший
|
Оқилона маиший ҳаётни ташкил этиш. Маиший соҳадаги социал назорат
|
Биргаликда маиший фаолият, маиший манфаатларни қондириш
|
9
|
Руҳий
|
Индивидларнинг руҳий (эмоциал) турғунлашуви ва уларнинг психологик терапияси
|
Индивидларнинг оилада психологик ҳимоя, руҳий қўллаб-қувватлашга эришишлари. Шахсий бахт ва муҳаббатга нисбатан эҳтиёжларнинг қондирилиши.
|
10
|
Сексуал
|
Сексуал назорат
|
Сексуал эҳтиёжларнинг қондирилиши
|
Турли адабиётларда оиланинг асосий функциялари сифатида қуйидагилар кўрсатилади:
-иқтисодий ф-ция-оила иқтисоди,бюджети,даромадини режали сарфлаш,кундалик ҳаражатга,зарур буюмларга пул ажратиш,бир неча йилдан сўнг олинадиган нарсаларга маблағ йиғиш,тажаб рўзғор юритиш.Шу билан бирга ўсаётган авлодда шу малака ва кўникмаларни шакллантириш,иқтисодий масалаларни ҳал этишни ўргатиш
-репродуктив ф-ция-жамиятнинг биологик узлуксизлигини таъминлаш,болаларни дунёга келтириш;
-тарбиявий ф-ция-болаларни ақлий,жисмоний,аҳлоқий,эстетик тарбиясини амалга ошириш;
-рекреатив ф-ция-ўзаро жисмоний,моддий,маънавий ва психологик ёрдам кўрсатиш,бир-бирини саломатлигини тиклаш,мустаҳкамлаш ва оила аъзоларини дам олишини ташкил этиш
-коммуникатив ф-ция-оила аъзоларининг ўзаро мулоқот ва ўзаро тушунишга бўлган эҳтиёжини қондириш;
-регулятив ф-ция-оила аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатларни бошқариш тизимини,бирламчи ижтимоий назоратни,оилада устунлик ва обрўни амалга оширишни ўз ичига олади.Бунда катталар томонидан ёш авлодни назорат қили шва уларни моддий ва маънавий томондан қўллаб-қувватлашни назарда тутади.
-флюцитологик ф-ция-шахсий бахтга эришишга бўлган эҳтиёжнинг қондирилишига интилиш.
Do'stlaringiz bilan baham: |