1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

1. Турар жой ерларига (шаҳарлар, қишлоқлар ва қишлоқ жойлар) шаҳар ва қишлоқ маъмурияти бошқарувида бўлган барча аҳоли турар жойи атрофида бўлган ерлар киради. Турар жойлар чегараси – бу шаҳар, қишлоқ, қишлоқ жойининг ташқи чегараси бўлиб, у бу ерларни бошқа ерлардан ажратиб туради. Ер участкаларининг шаҳар доирасига қўшилиши ерга бўлган эгалик ҳуқуқининг, ердан фойдаланиш ва участкаларни ижарага бериш ҳуқуқининг тугатилишини келтириб чиқармайди.
Одатда алоҳида объектлар сифатида ва бир-бирига боғлиқ бўлмаган ҳамда бошқа объектлардан осонлик билан ажратиладиган ернинг бошқа тоифаларидан фарқ қилиб, аҳоли турар жойларидаги ерлар барча яхшиланишлари билан – муҳандислик иншоотлари ва комуникациялари, кўча-йўл ва транспорт тармоқлари ва шаҳар инфратузилмасининг бошқа элементлари билан биргаликда баҳолаш учун энг катта қийинчилик туғдиради.
2. Қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун тегишли корхоналар, ташкилотлар ва фуқаролар томонидан қўлланилади. Уларнинг таркибида қишлоқ хўжалик ер-мулки ва ўрмон тасмалари, хўжаликлараро йўллар, коммуникациялар, ботқоқлар, қишлоқ хўжалигининг фаолият кўрсатиши учун зарур бўлган бинолар ва иншоотлар алоҳида ажралиб туради. Ушбу ерларнинг муҳим нархни шакллантирувчи характеристикалари бўлиб унумдорлик ва жойлашиш ўрни хизмат қилади.
3. Саноат, энергетика, транспорт, алоқа, мудофаа ерлари ва бошқа мўлжалланишга эга бўлган ерлар – бу тегишли корхоналар, ташкилотлар ва муассасаларга ўз хўжалик фаолиятини (ишлабчиқариш, қурилиш, транспортировка қилиш ва ҳоказо) амалга ошириш учун белгиланган тартибда ажратилган ерлар ҳисобланади.
4. Табиатни қўриқлаш, соғломлаштириш, рекреацион мақсаддаги ерлар – табиий даволаш омилларига эга бўлган, шунингдек оммавий дам олиш ва туризм учун қўлланиладиган ҳудудлардир.
5. Тарихий-маданий аҳамиятдаги ерлар – тарихий-маданий обидалар билан банд бўлган ерлар
6. Ўрмон фондидаги ерлар – ўрмон ерлари (ўрмон билан қопланган ва қопланмаган), шунингдек ўрмон хўжалигини юритиш учун қўлланиладиган ўрмон бўлмаган ерлар (ботқоқлар, йўллар ва ҳоказо).