1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Умумий гуруҳланиш – бунда баҳоловчи баҳоланувчи объектни тўлиқлигича, унинг аналог объектлардан яхшироқ ёки ёмонроқлигини аниқлаш учун таққослайди. Сўнгра ажратилган гуруҳ доирасида умумий тузатишлар амалга оширилади.
Тузатишларни ҳисоблаш ва уларни киритиш тартиби
Тузатишларни ҳисоблаш ва уларни киритиш учун турли хил усуллардан фойдаланилади, жумладан:

• 
  жуфт сотувлар таҳлилига асосланган усуллар;
  
• 
  тузатишларни ҳисоблаш ва уларни киритишнинг эксперт усуллари;
  
• 
  статистик ва эксперт усуллар.
  

Жуфт сотувлар усули
Жуфт сотув деганда иккита бир бирига жуда ўхшаш, аммо битта кўрсаткичи (мисол учун, жойлашган ери) билан фарқланувчи объектларнинг сотилиши тушунилади. Уларнинг нархларидаги тафовут айнан шу фарқнинг мавжудлиги билан изоҳланади. Ушбу усул юқоридаги тавсифга тузатиш киритишни ҳисоблаш ва удан баҳоланаётган объект билан таққосланувчи аналогнинг шу сотиш нархи кўрсаткичига тузатиш киритиш учун фойдаланишга имкон беради.
Мазкур усулни қўллашнинг чекланганлиги жуфт сотув объектларини топишнинг қийинлиги, катта миқдордаги ахборотларни излаш ва қайта ишлашнинг мураккаблиги билан изоҳланади.


Пул шаклидаги тузатишлар
1 – мисол. Уч нафар аналог квартира олди – сотди битимлари нархи маълум, бунда иккита аналог шаҳар марказида ва бир нафари шаҳар чеккасида жойлашган (12.1. – жадвал).
12.1. – жадвал
Квартиралар олди – сотди битимлари бўйича маълумотлар

Таққослаш элементлари	Баҳоланаётган объект	Сотув I	Сотув II	Сотув III
Жойлашган ери	Шаҳар чеккаси	Шаҳар чеккаси	Марказ	Марказ
Ҳолати	яхши	қониқарли	яхши	қониқарли
Олди–сотди битими нархи, ш.б./м^2	?	200	450	300

Олди–сотди битими нархиги тузатишлар киритишда иккита таққослаш бирлиги ўзаро бир – бирига таъсир қилмаслигини ҳисобга олиш зарур. Демак, тузатишларни исталган тартибда амалга ошириш мумкин.