1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

пастлаштирилган баҳоси 
қишлоқ хўжалигида ердан унумсиз 
фойдаланишни ва шунингдек шаҳар ривожланишининг рационал бўлмаган 
моделини келтириб чиқаради, масалан марказда саноат зоналарини, шунингдек 
экологик зарарли бўлган корхоналарни жойлаштириш. 
Баҳолашда ердан фойдаланши тоифаси катта аҳамиятга бўлади,чунки у муайян 
ер участкасига алоқадор бўлган ҳуқуқий мақом, рухсат этилган фойдаланиш ва турли 
сервитутларни шартлаштириб қўйган бўлади.
Ўзбекистоннинг ер фонди мақсадли мўлжалланиши ва ҳуқуқий мақомига кўра 8 
хил ер тоифаларини ўз ичига олади: 
1.
Турар жой ерларига
(шаҳарлар, қишлоқлар ва қишлоқ жойлар) шаҳар ва 
қишлоқ маъмурияти бошқарувида бўлган барча аҳоли турар жойи атрофида бўлган 
ерлар киради. Турар жойлар чегараси – бу шаҳар, қишлоқ, қишлоқ жойининг ташқи 
чегараси бўлиб, у бу ерларни бошқа ерлардан ажратиб туради. Ер участкаларининг 
шаҳар доирасига қўшилиши ерга бўлган эгалик ҳуқуқининг, ердан фойдаланиш ва 
участкаларни ижарага бериш ҳуқуқининг тугатилишини келтириб чиқармайди.
Одатда алоҳида объектлар сифатида ва бир-бирига боғлиқ бўлмаган ҳамда 
бошқа объектлардан осонлик билан ажратиладиган ернинг бошқа тоифаларидан 
фарқ қилиб, аҳоли турар жойларидаги ерлар барча яхшиланишлари билан – 
муҳандислик иншоотлари ва комуникациялари, кўча-йўл ва транспорт тармоқлари ва 
шаҳар инфратузилмасининг бошқа элементлари билан биргаликда баҳолаш учун энг 
катта қийинчилик туғдиради.

---

2.
Қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар
қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун 
тегишли корхоналар, ташкилотлар ва фуқаролар томонидан қўлланилади. Уларнинг 
таркибида қишлоқ хўжалик ер-мулки ва ўрмон тасмалари, хўжаликлараро йўллар, 
коммуникациялар, ботқоқлар, қишлоқ хўжалигининг фаолият кўрсатиши учун зарур 
бўлган бинолар ва иншоотлар алоҳида ажралиб туради. Ушбу ерларнинг муҳим 
нархни шакллантирувчи характеристикалари бўлиб унумдорлик ва жойлашиш ўрни 
хизмат қилади.