1 Мавзу. Халқаро менежмент фанининг назарий асослари

1 - Мавзу. Халқаро менежмент фанининг назарий асослари


1.1. “Халқаро (глобал) менежмент” курсининг назарий асослари
Глобал менежмент назариясининг асосий принциплари бўлиб мутлақ устунликлар, нисбий афзалликлар, маҳсулотнинг халқаро ҳаётий цикли ва бевосита хорижий инвестицияларнинг тамойиллари ҳисобланади.
Мутлақ устунликлар тамойили бошқа давлатларга нисбатан меҳнат унумдорлиги юқори ва ишлаб чиқариш ҳаражатлари паст бўлган мамлакатда товарлар ва хизматлар ишлаб чиқаришни ташкил қилишни назарда тутади. Нисбий афзалликлар тамойили мамлакатда бир неча хил товарлар ва хизматлар ишлаб чиқаришни ташкил қилиш имкониятларини асослаб беради. Бу ҳолда менежер мутлақ устунликларга эга бўлган маҳсулотни танлаши ва уни ишлаб чиқариш ва экспорт қилишга куч-қувватларни жамлаши зарур бўлади. Қолган товарлар ва хизматлар эса фақат ички бозор учун мўлжалланиши ва унга бўлган эҳтиёжларнинг бир қисми импорт ҳисобига қондирилиши мумкин. Маҳсулотнинг халқаро ҳаётий цикли ички ва ташқи бозорларга янги маҳсулотлар билан чиқишда тез ўзгарувчан конъюнктура ва ўткир рақобат кураши шароитларида ҳар қандай товарни сотиш жараёнини 4 босқичга ажратади: 1-босқич – янгилик киритиш. 2-босқич – товарга талабнинг ўсиши. 3-босқич – бозорни тўлдириш. 4-босқич – камайиш.
Бевосита хорижий инвестициялар - бевосита сармоядор фирма ва қабул қилувчи фирма ўртасида узоқ муддатли фаолиятга оид муносабатларга мўлжалланган капитал қўйилмалар.


1.2. “Халқаро менежмент” категорияси
Халқаро менежмент – бу чет элда ташқи иқтисодий алоқаларнинг барча шаклларидаги (экспорт, импорт, технологиялар айирбошлаш, қўшма корхоналар, хорижда хизматларни ишлаб чиқариш ва кўрсатиш, хорижий инвестицияларни амалга ошириш, трансмиллий корпорациялар) жамоавий фаолият шароитларида фирмаларни тўғри бошқариш назарияси ва амалиётидир.
Халқаро (глобал) менежмент компанияларни икки ва ундан ортиқ мамлакатларда фаолият юритишини бошқаришни назарда тутади, глобал менежер малакасига эга мутахассис эса кенг доирадаги масалалар - экспорт - импорт битимларидан тортиб чет элда маҳсулот ишлаб чиқаришгача боғлиқ бўлган фаолиятни амалга ошириши лозим. Бунда у турли маданиятларга мойил ва глобал менежмент назарияси, фалсафаси ва психологиясини ўзлаштириб олиши керак, ва ҳар қандай шароитда энг аввало мамлакатимиз манфаатларини кўзлаши зарур.