1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

 
Lizing beruvchi
 
1      2     3      4 
Sotuvchi  
Lizing oluvchi 
 
1.  Lizing shartnomasining imzolanishi. 
2.  Lizing obyekti oldi-sotdi shartnomasining 
imzolanishi va lizing obyekti uchun oldi-
sotdi shartnomasi asosida pul o‘tkazib 
berilishi  
3.  Lizing tыlovlarini amalga oshirish. 
4.  Barcha to‘lovlar amalga oshirilganidan 
so‘ng lizing obyektiga egalik qilish 
huquqining lizing oluvchiga o‘tishi. 
 
  
 

---

lizing  beruvchi  qarz  qoplangunga  qadar  mulkni  garov  sifatida  kreditorlar  foydasiga 
rasmiylashtiradi  va  ssuda  qoplash  uchun  ularga  lizing  to‗lovlarining  ma‘lum  qismini  olish 
huquqini beradi. 
Ba‘zi  hollarda  lizing  loyihalarini  moliyalashtirish  uchun  Lizing  kompaniyalarining 
mablag‗lari yetishmaganligi sababli ssuda oladilar, ya‘ni loyihani qo‗shimcha mablag‗larni jalb 
qilish yordamida moliyalashtiradilar(3.3-rasm). Hisob-kitoblarga qaraganda, jahondagi 85% dan 
ko‗proq  lizing  bitimlari  qo‗shimcha  mablag‗lar  evaziga  amalga  oshiriladi.  Lizing  beruvchi  bir 
yoki  bir  nechta  kreditordan  lizingga  berilayotgan  aktivlarning  80%  miqdorini  uzoq  muddatli 
ssuda  sifatida  jalb  qiladi.  Bu  holda  lizing  to‗lovlari  va  uskuna  ssuda  qaytarilishining  ta‘minoti 
bo‗ladi.  
Shunday  qilib,  bitim  bo‗yicha  asosiy  qaltislik,  kreditorlarga,  ya‘ni  banklar,  sug‗urta 
krmpaniyalari,  investitsion  fondlar  va  boshqa  moliyaviy  tashkilotlarga  o‗tib,  faqat  lizing 
to‗lovlari va lizingga beriladigan mulk ssuda qaytarilishini kafolati bo‗lib hisoblanadi.  
G‗arbda  lizing  operatsiyalarining  85%dan  ortig‗i  leveredj  lizing  asosida  amalga 
oshiriladi. Bizning nazarimizda O‗zbekistonda lizing biznesi rivojlanish bosqichida ekanligi va 
lizing  kompaniyalarida  kapital  yetishmovchiligi  sharoitida,  ehtimol  leveredj  lizing  o‗ziga  xos 
ko‗rinishlarda keng tarqalishi mumkin. 
Lizing  yordamida sotuvni  tashkil etish  (sales leasing  yoki  vendor leasing)  - mol-mulkni 
yetkazib  beruvchi  (sotuvchi)  va  lizing  kompaniyasi  o‗rtasida  tuziladigan  maxsus  bitim  asosida 
sotishni  anglatadi.  Bunday  bitimlar  turli  xil  shakllarga  ega.  Oddiy  ko‗rinishda  lizing 
kompaniyasining  nomi,  manzili,  telefoni  va  lizing  shartlari  sotuvchilarning  reklama 
materiallarida  ko‗rsatiladi,  hamda  lizing  bo‗yicha  mulkdan  foydalanuvchi  bilan  bog‗liq  barcha 
masalalarni bevosita lizing kompaniyasi hal etadi. Ammo ko‗pgina holatlarda lizing kompaniyasi 
va mulkni yetkazib beruvchi o‗rtasidagi kelishuv lizing kompaniyasi nomidan bevosita sotuvchi 
bilan  lizing  shartnomasi  tuzish  imkoniyatini  nazarda  tutadi.  Bunday  hollarda  shartnomada 
vositachi vaqtinchalik to‗lovga qobiliyatsiz bo‗lsa yoki bankrotlikka uchrasa, sotuvchining mol-
mulkni lizing kompaniyasidan qayta sotib olishi lozimligi belgilab qo‗yiladi.