1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

Sof lizing (net leasing) - ijaraga olingan mulkka ko‗rsatiladigan barcha xizmatlar lizing 
oluvchi  zimmasiga  yuklatiladigan  munosabatlardir.  Shuning  uchun  ushbu  holatda  uskunalarga 
xizmat ko‗rsatish xarajatlari lizing to‗lovlari hisobiga kiritilmaydi. 
To„la  xizmat  ko„rsatiladigan  lizing  (wet  leasing)  -  lizing  mulkiga  texnik  xizmat 
ko‗rsatish,  uni  ta‘mirlash,  sug‗urta  qilish  va  boshqa  operatsiyalarni  bajarish  lizing  beruvchi 
zimmasida  bo‗lishini  nazarda  tutadi.  Ushbu  xizmatlardan  tashqari,  lizing  oluvchining  istagiga 
ko‗ra, lizing beruvchi subekt bir qator xizmat turlari, jumladan - kadrlar tayyorlash, marketing, 
xom-ashyo yetkazib berish va hokazolar bilan bog‗liq majburiyatlarni ham o‗z zimmasiga olishi 
mumkin.  
O‗zbekistonda  lizing  xizmatlari  bozori  rivojlanish  bosqichida  ekanligi  hamda  lizing 
obektlariga sifatli texnik xizmatlarni ko‗rsatadigan lizing kompaniyalarining yo‗qligi amalda sof 
lizingni keng qo‗llanilishini taqozo etadi. 
Mol-mulkdan  foydalanish  muddati  va  u  bilan  bog‗liq  amortizatsiya  shartlari  asosida 
lizing quyidagilarga bo‗linadi: 

 
shartnomaning  muddati  mulk  xizmat  qilishi  me‘yoriy  muddatiga  teng  bo‗lib,  lizing 
beruvchiga  lizing  mulkini  to‗la  qiymati  to‗lanadigan,  ya‘ni  uskuna  xizmat  muddati 
mobaynidagi to‗la amortizatsiyasi hisobga olinadigan lizing; 

 
shartnoma  muddati  mulkning  xizmat  qilish  me‘yoriy  muddatidan  kamroq  bo‗ladi  va  lizing 
mulki qiymatining ma‘lum qismi qoplanadi, biroq, uskunalar qiymati to‗la qoplanmaydigan 
va amortizatsiyalanmaydigan lizing. 
Shartnoma muddati va qoplanish darajasi kabi belgilar moliyaviy hamda operativ lizingni 
bir-biridan farqlashda asosiy omillardan biri hisoblanadi.