1-mavzu: Birinchi jahon urushidan keying davrda Xitoy. Reja

Kamolchilar inqilobining g‘alabasi. Lozanna shartnomasi.

Syevr shartnomasining asoratli shartlari Turk jamiyatida norozilik to‘lqinini keltirib chiqardi va Turkiya Buyuk milliy majlisi hukumatini Antantaga umumiy qarshi turish asosida Sovet Rossiyasi rahbariyati bilan yaqinlashishini jadallashtirdi. Bunga javoban, Antanta 1921 yil bahorida yunon qo‘shinlarini yangi hujumini uyushtiradi. Yozda yunon qo‘shinlari deyarli Anqaraga yetib borib, TBMM hukumatiga bevosita xavf sola boshladi. 1921 yil sentabridagina yunon qo‘shinlarining hujum harakatlarini bartaraf etishga va mustahkam mudofaa liniyasi yaratishga erishildi. Biroq urush taqdiri faqat bir yil o‘tgandan keyingina hal etildi. 1922 yil sentabrda boshlangan qarshi hujumlar natijasida turk armiyasi dushmanni tor-mor keltirishga va Anatoliya hududini tark etishga majbur etishga muvaffaq bo‘ldi.
Turk xalqi ulkan qurbonlari evaziga qo‘lga kiritilgan urushdagi g‘alaba Mustafo Kamol Otaturk va uning mamlakatni mustaqil jadal rivojlantirish tarafdori bo‘lgan maslakdoshlari mavqeyini mustahkamladi. 1922 yil 1 noyabrda Buyuk milliy majlis sultonlikni bekor qilinishi haqida qonun qabul qildi. 1923 yil aprelida ilgarigi huquqlarni himoya qilish jamiyatlari o‘rniga yangi siyosiy tashkilot Xalq partiyasi tuzildi. U keyinroq Xalq respublikachilar partiyasi (XRP) etib qayta nomlandi. Turkiya 1923 yil 29 oktabrda respublika deb e’lon qilindi. Kamolchilar hokimiyatining mustahkamlanishi xalifalikni tugatish haqidagi masalani hal qilish (1924 yil 3 mart) imkonini berdi. Bu chora-tadbirlar bilan eski siyosiy tizimni tugatish va kamolchilar inqilobi samarasi - milliy davlatni yaratish jarayoni yakuniga etdi.
Lozanna konferensiyasi davomida (1922 yil noyabr – 1923 yil iyul) Mustafo Kamol Otaturkning eng yaqin safdoshi Ismat Inenyu boshchiligidagi turk delegatsiyasi eng muhim natijaga – Milliy parlament tomonidan belgilab berilgan hududiy chegaralarda Turkiyani mustaqil davlat sifatida xalqaro miqyosda tan olinishiga erishdi.

3.