1-мавзу Ахлоқшунослик фанининг тадқиқот доираси, мақсади ва вазифалари.Ўрта асрлар мусулмон шарқи, янги давр Европа ахлоқшунослиги. Режа

Платон, Кант, Гегель)
ахлоқнинг турли 
томонларидаги зиддиятларни бартараф қилиш учун истак-орзулар 
такомиллаштиришни, баъзилари эса (Спиноза, Гельвеций, Чернишевский) 

---

39 
умумий бахт-саодатга эришув учун шахсий манфаатларни ақл талаблари 
билан мувофиқлаштириш ва ҳ.к. ни таклиф этган эдилар. Амалда мавжуд 
ахлоқий муносабатлар билан расман талаб қилинадиган ахлоқ меъёрлари 
ўртасидаги зиддиятларнинг объектив асоси хусусий мулкчиликка асосланган 
ишлаб чиқариш муносабатларидир. Бундан ташқари, ахлоқий онгнинг ўзи 
ахлоқдаги ўзгарувчан ва нисбатан барқарор томонларни, умуминсоний ва 
ахлоқдаги ўзгарувчан ва нисбатан барқарор томонларни, умуминсоний ва 
ижтимоий ва шахсий томонларни акс эттирганлиги сабабли ичидан 
зиддиятлидир. 
Ахлоқ тизимини ва таркибий қисмларининг таҳлилидан сўнг унга 
қуйидагича 
таъриф 
бериш мумкин: 
Ахлоқ – тарихан вужудга келган 
ижтимоий ходиса бўлиб, киши хулқини бошқариш вазифасини 
бажарадиган, бир-биринини талаб этадиган ва белгилайдиган 
элементлар – ахлоқий 
онг, ахлоқий 
амалиёт 
ва 
ахлоқий 
муносабатларнинг мураккаб бирлигидир
. Ахлоқнинг бундай таърифи уни 
фақатгина маьнавий соҳага оид ҳодиса тарзида эмас, балки ижтимоий 
онгнинг алоҳида шакли сифатида ва айни пайтда ижтимоий амалиётнинг 
жуда муҳим томонларини қамраб оладиган ҳодиса тарзида қараш 
имкониятини беради. Ахлоқ ахлоқий онг соҳаси билангина чекланганда эди, 
у қандайдир “нарса ўзида” бўлиб қолган бўларди. Ахлоқни ташкил этадиган 
компонентлар – меъёрлар, муносабатлар, ахлоқий амалиёт муайян тарихий 
базисни, яъни жамият ҳаётининг иқтисодий асосида вужудга келадиган 
ижтимоий устқурманинг таркибий қисмини ташкил этади.