1-мавзу Ахлоқшунослик фанининг тадқиқот доираси, мақсади ва вазифалари.Ўрта асрлар мусулмон шарқи, янги давр Европа ахлоқшунослиги. Режа

ўз-ўзини ахлоқий
 
англаши, 
унинг мавжуд 
ижтимоий муҳитнинг ахлоқий талаблари ҳақидаги тасаввурлари ҳам муҳим 
роль ўйнайди. Аммо хулқ меъёрлари ҳақидаги тасаввурлар, билимлар 
билангина кишилар хуш ахлоқли бўлиб қолавермайди. 
Шундай қилиб, ҳар қандай хатти-ҳаракат, хулқ ва фаолият ахлоқий 
бўлавермайди. Ахлоқий амалиёт деганимизда шахснинг бошқа кишиларга 
муайян муносабати ифода қилинадиган хатти-ҳаракатлар ва хулқ кўзда 
тутилади, бунда, албатта, шахс ижтимоий манфаатларини жамиятга онгли 
муносабатда бўлиши, хулқида албатта ахлоқий мотив мавжудлиги ва ниҳоят, 
ахлоқий заминида маьлум даражада эркинлик, хеч бўлмаса хатти-ҳаракатни 
танлаш эркинлиги бўлиши лозим. Қисқача 
ахлоқий онглилик, ижтимоийлик 
ва фуқароликнинг энг олий ифода мезонидир. 
Бу талаблар бўлмаса, ахлоқий 
хулқни, ахлоқий хатти-ҳаракатларни ижтимоий ҳаётнинг мураккаб соҳалари 
мажмуидан ва уни бошқариш усулларидан ажратиб олиш мумкин эмас. Бу 
талаблар бўлмаса, умуман ахлоқий амалиётнинг бўлиши мумкин эмас.
Ахлоқнинг учинчи структура элементи ахлоқий муносабатдир. 
Ахлоқий муносабатлар – устқурма тартибдаги ҳодиса ва Ижтимоий 
муносабатдаги таркибий қисмдир. Ижтимоий муносабатларнинг ҳар қандай 
тури сингари, ахлоқий муносабатлар ҳам ахлоқ меъёрлари билан чекланган 
кишилар, гуруҳлар, шахс ва жамият ўртасидаги муайян боғланишлар 
системаси терзида мавжуд. Шунга асосан, ахлоқий муносабатлар ўз шаклига 
кўра эпизодик (маьлум бир шароитда кишилар ўртасида пайдо бўладиган, 
масалан, фалокатга учраган одамга ёрдам кўрсатиш) ва турғун (жамоа), 
жамиятнинг хақиқий ахлоқий ҳолатини кўрсатадиган муҳим белгидан иборат 
турларга бўлинади. Аммо 
ахлоқий 
муносабатлар – бу 
фақат 
боғланишлардангина иборат бўлмай, айни пайтда меъёрий асосга эга бўлган 
ўзаро таъсирни, шунингдек кишининг, умуман, бошқа одамлар, жамият 
олдидаги бурчларини ҳам ўз ичига олади. Ахлоқий муносабатлар, одатда 
дастлаб стихияли моддий муносабатлар асосида шакллана бошлайди, сўнгра 
эса тараққий қилган сайин моддий муносабатлардан ҳосила тариқасида 
англана бориб, мафкуравий муносабатлар соҳасига киритилади. Ахлоқий 
муносабатлар кишиларнинг иродасидан ташқари пайдо бўлиб, ахлоқ 
меъёрларининг қарор топиши, афкор омманинг қўллаб-қувватлаши 
жараёнида, албатта кишилар онги орқали ўтади.
Ахлоқий муносабатлар ўз мазмунига кўра ё 
бошқарув
(регулятив) ёки