6.Ilmiy tadqiqot uslublarining umumiy xarakteristikasi kuzatish va tajriba ekspriment taqqoslash analiz va sintez umumiylashtirish va abstraklashtirish formallashtirish Kuzatis -atrof olam alohida obyektlar va xodisalarining xossalari va munosabatlarini ular mavjud bo’lgan tabiiy sharoilarda o’rganish usuliga aytiladi. Abstraksiya analiz va umumlashtirish kabi ikki xil shaklda bo’ulishi mumkin. Birinchi shakli, predmetni xissiy bilish bo’lib, bunda predmetning bir xossasiga karamasdan boshka uning xossalarini ajratishdir. Geometrik jism sifatida qarab predmetning shakli, o’lchovlari, tekislikda yoki fazo-dagi vaziyatiga karaladi. Ikkinchi shakli abstraksiya xissiy bilishdan umuman olganda kelib chika Tajriba - obyektlar va xodisalarni o’rganishning shunday usuliga aytiladiki, bunda biz ularning tabiiy xolatiga va rivojiga aralashamiz, ular uchun sun’iy sharoitlar yaratamiz, kismlarga ajratib boshka obyektlar va xodislar bilan boglanishlar xosil kilib tadkik etamiz.
Taqqoslash – o’rganilayotgan obyektlarning o’xshashlik va farklarini fikran ajratishdan iborat.Analiz va sintez tadkikot usullari matematika o’qitishda turli shakllarda namoyon bo’ladi: masalalar yechish usuli, teoremalarni isbotlash usuli, matematik tushunchalar xossalarini o’rganish usuli va xokazo. Umumlashtirishda obyektlar to’plamiga tegishli va bu obyektlarni birlashtiruvchi birorta xossa fikran ajratiladi.
5.Matematika oqitishdagi ilmiy usullar Ma’lumki, matematika fani ideal obyektlar bilan shug’ullanadi, lekin uning mazmunida barcha matematikobyektlar moddiy olam predmetlarini aks ettiradi, ularning mohiyati moddiy predmetlar xossalarini qarashda ikkinchi darajalilarini hisobga olmaslikni anglatib, tekshirilayotgan xossalar eng umumiy va sof holda namoyon bo’ladi. Shuning uchun ham barcha matematik tushunchalar va qoidalar borliqning eng chuqur va umumiy xossalarini bilishni talab etadi. Tabiat qonunlarini o’rganishda matematika maxsus vositalar, tadqiqotning ilmiy usullaridan foydalanadi. O’qitish jarayonida esa o’quvchilar matematik haqiqatlarni kashf etuvchilar holatiga qo’yiladi va shuning uchun matematik tadqiqotlar ilmiy usullari bir vaqtning o’zida o’quvchilarning o’qish usullari ham hisoblanadi. Shunday qilib, matematik tadqiqotning uni o’qitishda qo’llaniladigan asosiy usullari quyidagilaridir: kuzatish va tajriba; taqqoslash va analogiya; analiz va sintez; umumlashtirish, maxsuslashtirish, konkretlashtirish va abstraksiyalash.
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |