1. Kirish izika

. Siqish maqsadida ishlatiladigan mashina gidravik pres deb ataladi

. Suyuqlik va gazlarda bosimni fransuz olimi paskal tajribalarda tekshirgan.

Buning uchun u berk idishga suyuqlik yoki gaz joylashtirib tashqi kuch tasirida bu kuchni suyuqlik yoki gazni hamma zaralarga uzatilishni aniqladi.

Bosim bir hil bo’ladi . Shunday qilib suyuqlik yoki gazga tashqi kuchlar tasir qilganda suyuqlik ichidagi barcha nuqtalarda bosim bir xil bo’ladi bu qonun Paskal qonuni deyiladi.

IDISH TUBIGA BERILADIGAN BOSIM
“S” asosli yuzaga beriladigan bosim suyuqlik bilan to’ldirilgan bo’lsin ρdan h balandlikacha




Dwqqwddwq

Gorizontal pog’onada hamma nuqtalarda suyuqlikning bosimi birhil .

Formula p = ρghsuyuqlikning bosimiidishnig balandligiga bog’liq lekin unung tuzilishiga bog’liq emasligini ko’rsatadi .

Berilgan idishlarning hammasida asosda bosim bir hil bo’ladi.

TUTASH IDISHLAR
Pastki qismlari o’zaro nay orqali ulangan va biridan ikinchisiga suyuqlik oqib o’ta oladigan 2 ta yoki undan ortiq idishlar sistemasi tutish idishlar deb ataladi .

Tajribalarnig ko’rsatishicha tutash idishlarnig bir tirsakiga bir jinsli suyuqlik quyilsa uning barcha tirsaklardagi suyuqlik sirti bir xil bo’ladi.

Masalan U simon shakldagi idish olib bir jinsli suyuqlik quysak balandlik idish tubiga beradigan bu naylarnig bosimlari bir xil bo’lgani uchun quyidagilarni yozamiz

ρg = ρg

suyuqlik bir hil bo’lganligi uchun  =  deb yozib olamiz. Agar “ U “ simon nayga bir biri bilan aralashmaydigan 2 ki hil suyuqlik quyilsa bu suyuqliklar muvozanatda bo’lgan vaqtda sathlar har hil bo’ladi . “A” sathda bosim bir hil bo’lganligi uchun 2 kala suyuqlik uchun quyidagi ifodani yozish mumkin

 =

Tutash idishlar qonuni formulasi .

T

Tutash idishlardagi turli suyuqliklar muvozanat holatda suyuqliklarni ajratib turuvchi sathdan boshlab o’lchagan ustunlar balandliklari suyuqliklar zichlikga teskari mutanosib bo’ladi.

ARHIMED QONUNI

Agar suyuqlikga tashqi kuch tasir etmasa suyuqlika botirilgan jismlarga faqagina static bosim tasir qiladi . Onsonlik bolish uchun suyuqlik ichiga parallel jism botirilgan deylik .

Jismning ustiga istki asoslariga tasir qiluvchi bosimlar har hil bo’ladi yani

 = ρg = ρg

Chizmadan ko’rinadiki ostki va ustki asoslardagi bosim farqlanganligi uchun bosim farqi yoki ortiqcha bosim bosim farqini quyidagicha yozamiz