1. Kirish izika

Bir davrda to‘lqin bosib o‘tgan masofaga to‘lqin uzunligi deb yuritiladi.To‘lqin uzunligini boshqacha ta’riflash ham mumkin. To‘lqin tarqalayotgan muhitning bir-biriga eng yaqin birday yo‘nalish va siljishga ega bo‘lgan nuqtalar orasidagi masofa yoki muhitning bir xil fazada tebranayotgan yonma-yon ikki nuqtasi orasidagi masofa to‘lqin uzunligi deb aytiladi. (53) formulani hisobga olib, quyidagini yozamiz:






(54)

(55)
(55) ifoda tebranish sistemasidagi masofada yotgan nuqtaning tebranish fazasini sistemaning tebranish fazasidan qancha orqada qolishini ko‘rsatadi. Agar istalgan ikki nuqta orasidagi faza siljishini topmoqchi bo‘lsak,

(56)
formuladan foydalanamiz. Bunda (57)

to‘lqin soni deb ataladi va 2 uzunlikka nechta to‘lqin uzunlik joylashishini ko‘rsatadi. To‘lqin soni orqali (54) formulani

(58)
ko‘rinishda yozish mumkin. (51), (52), (54), (58) tenglamalar bitta to‘lqin protsessini ifodalab hammasi ham yuguruvchi to‘lqin tenglamasi deb yuritiladi.

NAZORAT SAVOLLAR

1. 
   Erkin mehanik tebranayotganda energiyani o’zgarish hodisasini tshuntirib bering.
   
2. 
   Tebranish jarayoni uchun kindetik va potensiyal formulalarini keltiring.
   
3. 
   Prujinaga yuklangan gruz uchun va kichkina matematik tebranishlar uchun tebranish energiyasining saqlanish qonunini yozing .
   
4. 
   Tebranish sistemaning Potensiyal va Kinetik va Tola energiyani grafik funksiyasini keltiring.
   
5. 
   Murakab tebranishda , tebranishlarninng Amplituda va fazalari qanda aniqlanadi?
   
6. 
   Natijaviy tebranishlar ampletudasi fazalar farqiga qanday bog’liq?
   
7. 
   Qanday tebranishlarga so’nuvchi deyiladi ? So’nuvchi tebranishlarning diferensiyal grafikini keltiring .
   
8. 
   Qanday tebranishlarga majbur deyiladi? Majburiy tebranishlarning tenglamasini yozing .
   
9. 
   Rezonansning manosi nima ?
   

9- чи маъруза

Упругие волны
Интерференция
Стоячие волны
дифракция